آیا کمپوست همان ورمی کمپوست است ؟

آیا کمپوست همان ورمی کمپوست است ؟

ورمی کمپوست به کمپوست تولید شده از فعالیت کرم ها اطلاق می شود ولی باید بدانیم که کمپوست معمولی ناشی از تجزیه هوازی یا غیر هوازی مواد آلی موجود در طبیعت است که به صورت های طبیعی یا مصنوعی تولید می شود

در تهیه کمپوست چینی ها اولین کشورهایی بودند که توانستند از حدود 4000 سال پیش از مواد زاید انسانی و حیوانی و گیاهی کود مناسبی تهیه کننددر کشور ما ایران اولین تلاش ها برای تبدیل و تجزیه زایعات آلی به صورت صنعتی از سال 1351 هجری شمسی با تاسیس کارخانه ی کود گیاهی تهران صورت پذیرفت . بعد ها در سال 1359 کارخانه مواد گیاهی اصفهان نیز با ظرفیت تولید 100 تن کمپوست در روز تاسیس شد . هم اکنون نیز در سرتاسر کشور واحد های بزرگ و کوچک کمپوست سازی که مصارف کشاورزی کشور را تامین می کنند دایر می باشد

کمپوست چیست ؟

به صورت یک تعریف کلی به تبدیل باقیمانده ی مواد زاید جامد یعنی مواد آلی زباله همراه با فضولات انسانی کمپوست گویند . از نظر لغوی کمپوست به معنی مخلوط و یا مرکب است که از این رو به آن کود آمیخته نیز گفته  می شود. تولید کمپوست فرآیند تجزیه بیولوژیکیاست که مواد آلی را در شرایط ویژه ای به مواد پایداری مانند هوموس و غیره تبدیل می کند

معایب کمپوست چیست؟

الف) تولید کمپوست نیازمند هزینه ی اولیه بالایی است و هزینه های مکانیزه کردن را در بر خواهد داشت

ب) تمام زباله های شهری قابلیت تبدیل به کمپوست را ندارند

ج)جایگاه تولید کمپوست به دلیل تولید بوهای نامطبوع بایستی بسیار دور از مناطق شهری باشد

د) سرعت تولید کمپوست در مقایسه با ورمی کمپوست بسیار بالا است

ه) میزان مواد غذایی موجود در کمپوست با توجه به هزینه های تولید آن در مقایسه با ورمی کمپوست بسیار ناچیز است

تعریف کمپوست کرمی یا ورمی کمپوست

ورمی کمپوست نتیجه ی هضم طبیعی غذا در سیستم هاضمه ی کرم می باشد و دوره ی رشد گیاهان را به واسطه وجود میکروارگانیسم های فعال و مفید و همچنین مواد آلی ، تسریع و فعال می کند . همچنین ورمی کمپوست یک کود آلی بیوارگانیک بوده که بسیار نرم ، سبک وزن ، ترد تمیز و بدون بوست و ظاهری کم و بیش شبیه به قهوه ی گرانوله دارد و می توان آن را در کیسه بسته بندی و یا در قوطی هایی به اندازه های مختلف بسته بندی کردو به بازار عرضه کرد

عبور آرام و پیوسته ی مواد زاید آلی از مسیر دستگاه گوارش کرم ایزینیا فتیدا و آغشته شدن آن ها به ترشحات گوارشی ، مانند ذرات کربنات کلسیم ، آنزیم ها و مواد مخاطی ، متابولیت های مختلف دستگاه گوارش کرم (ایزینیا فتیدا) و سرانجام ایجاد شرایط مناسب برای تولیداسید هیومیک، در مجموع شرایطی را ایجاد می کند که ویژگی های متفاوتی با مواد بلعیده شده توسط کرم دارد

فرآورده هایی که ورمی کمپوست خوانده می شود ، از لحاظ کیفی یک کود آلی با اسیدیته ی مناسب و سرشار از مواد هیومیکی و عناصر غذایی قاب جذب برای گیاه بوده و دارای انواع ویتامین ، هورمون های محرک رشد و آنزیم های مختلف بوده و از لحاظ ظاهری به صورت دانه شکل ، با رنگ تیره ، بدون بوع نامطبوع و دارای قابلیت عرضه به صورت تجاری است

ورمی کمپوست ، مواد حاصل از بستر رشد کرم است که پس از دفع از سیستم گوارش کرم ، در محیط باقی می ماند . بنابر این ماده مجموعه ای از فضولات کرم به همراه مواد آلی تجزیه شده و نشده و نیز اجساد و پیله های کرم است که برای گیاه ارزش غذایی فراوانی دارد . مواد دفع شده توسط کرم ها اغلب دارای نیتروژن ، فسفر و پتاسیم ، 5 تا 11 مرتبه بیشتر از خاک های بدون ورمی کمپوست یا کمپوست کرمی است. بر اثر عبور مواد زاید آلی از سیستم گوارشی کرم ، عناصر قابل استفاده گیاه از حمله عناصر ریز مغذی یا میکرو همچون آهن افزایش چمگیری می یابد . کمپوست کرمی به عمل آمده بدون بو و عوامل بیماری زا بوده و مخلوط کردن آن با خاک سبب تسریع جوانه زنی بذر گیاه و رشد آن می شود. ظرفیت تبادل یونی ورمی کمپوست ، بیش از 50 میلی اکی والان در یکصد گرم است

کیفیت ورمی کمپوست به نوع ماده غذایی که کرم آن را بلعیده است بسیار وابسته است. نسبت کربن به نیتروژن در ورمی کمپوست کمتر از 20 بوده و طول دانه های ورمی کمپوست از 1 تا 5 میلی متر است و وزن مخصوص آن کمتر از خاک گلدان است. مقدار هوموس موجود در ورمی کمپوست 20 درصد وزن خشک آن است

تعاریف کمپوست، ورمی کمپوست، کست کرم، ورمی کالچر، ورمی واش، کمپوستینگ و چای کمپوست

تعاریف کمپوست، ورمی کمپوست، کست کرم، ورمی کالچر، ورمی واش، کمپوستینگ و چای کمپوست

کمپوست

فرآورده حاصله از تجزیه بیولوژیکی کنترل شده ضایعات آلی که تا حدی پایدار شده که به صورت بالقوه برای رشد گیاه در زمان استفاده بعنوان اصلاح کننده ی خاک مفید واقع شود. کمپوست مواد آلی تا حد زیادی تجزیه شده از مواد قابل تجزیه اولیه است که از آن ساخته شده اند.کمپوست بدلیل میزان مواد آلی با ارزش است که معمولا بعنوان اصلاح کننده جهت بهبود خاک استفاده می شود. کیفیت کمپوست از نظر زندگی میکروبی شدیدا غنی است.

ورمی کمپوست

محصول فرآیند ورمی کمپوست سازی که حاوی کست های کرم، مواد آلی خرد شده، مواد بستر، کوکون های کرم، کرمهای خاکی و دیگر موجودات زنده است.

ورمی کمپوست ماده آلی پایدار، دانه ای ریز است که کیفیت خاک را بواسطه بهبودی خصوصیات فیزیک وشیمیایی و بیولوژیکی آن ارتقا می دهد. ورمی کمپوست ها مواد ریز شبیه پیت با تخلخل، تهویه، زهکشی و ظرفیت نگهداری آب بالا می باشند (Edwards and Burrows, 1988). آنها دارای سطح ویژه شدیداً بالایی هستند که میکروسایت های بیشتری یرای ریزجانداران میکروبی تجزیه کننده و جذب و نگهداری قوی عناصر غذایی را فراهم می آورد(Shi-wei and Fu-zhen,1991).

 

فرآیند تولید ورمی کمپوست

فرآیندی که توسط آن کرمهای زنده بقایای آلی را به کست های کرم تبدیل می کنند. ورمی کمپوست سازی پایدار ساختن مواد آلی در عمل مشترک کرمهای خاکی و ریزجانداران است.اگرچه میکروبها مسئول تخریب شیمیایی مواد آلی هستند، کرمهای خاکی محر کهای مهم این فرآیند، حالت دادن به مواد سوبسترا و تغییر فعالیت بیولوژیکی هستند.

Vermicomposting اشاره به فرآیند تبدیل مواد قابل تجزیه توسط کرمهای خاکی به vermicast دارد. در این فرآیند مواد آلی محتوی عناصر غذایی اشکال قابل دسترس تر زیستی تبدیل می شوند.

فرآیند تولید ورمی کمپوست فرآیندی است که توسط آن از کرمها جهت تبدیل مواد (معمولا زایدات) به مواد شبه هوموس با عنوان ورمی کمپوست استفاده می شود. هدف فرآوری سریع و موثر مواد تا حد امکان می باشد.

کست کرم

ماده دفعی سیاه ، بارور و دانه ای کرم خاکی را کست کرم گویند. کست کرم که همچنین کود کرمی یا هوموس کرمی نیز نامیده می شود، محصول نهایی شکستن و خرد شدن مواد آلی توسط گونه های خاص کرم خاکی به نام کرمهای کمپوستی است.

ورمی کالچر

فرآیند کشت کرمهای خاکی یا پرورش کرمهای خاکی تحت شرایط کنترل شده را ورمی کالچر گویند. ورمی کالچر پرورش های کرمهای خاکی استکه هدف آن افزایش مستمر تعداد کرمها به منظور دستیابی به برداشت پایدار کرم است. کرمها همچنین برای توسعه عملیات vermicomposting  یا برای فروش به مشتریانی که آنها را برای اهداف خاصی استفاده می کنند، به کار برده می شوند.

 ورمی واش
ورمی واش مایعی است که بعد از عبور از طریق ستون فعالیتی کرم خاکی جمع آوری می گردد و بعنوان اسپری برگی بسیار مفید است. آن مجموعه ای از فرآورده های ترشحی و ترشحات موکوز کرمهای خاکی همراه با عناصر غذایی ریزمغذی مولکولهای آلی خاک است. اینها به برگ ، ساقه ها و دیگر بخش های گیاهان در اکوسیستمهای طبیعی انتقال می یابند. ورمی واش در صورتی که به نحو مناسبی جمع آوری گردد ، مایعی روشن و شفاف به رنگ زرد کمرنگ است.

کمپوستینگ

یک فرآیند مدیریت شده که تجزیه و تخریب بیولوژیکی و تغییر شکل مواد قابل تجزیه زیستی به مواد شبه هوموس به نام کمپوست را کنترل می کند. کمپوستینگ تخریب و تجزیه مزوفیلی و ترموفیلی مواد آلی برای ساخت کمپوست است.

چای کمپوست
آبی که در آن کمپوست خاتمه یافته جهت درست کردن یک چای برای گیاهان خیسانده شده است. این چای می تواند به صورت مستقیم برای اسپری برگی یا در ناحیه ریشه استفاده گردد.

چای کمپوست در اصطلاحات مدرن عصاره کمپوست اختلاط یافته با منابع غذایی میکروارگانیسم ها، ملاس ها، دانه های ریز سنگ، اسیدهای هومیک و فولویک می باشند. تکنیک اختلاط کمپوست چای یک فرایند بی هوازی است که جوامع مفید میکروارگانیسم ها را استخراج کرده و رشد می دهد.

روش پشته
روشهای مختلفی برای تولید وجود دارد که در اینجا ساده ترین روش که روش پشته ای است شرح داده خواهد شد .
1- یک زمین مسطح بدون کلوخ سنگ و خرده شیشه را انتخاب و سطح آنرا مرطوب و سپس کاملاً بکوبید تا سفت گردد. علت این امر جلوگیری از ایجاد هیبرید کرمهای مورد استفاده با کرمهای خاکی معمولی و زایل شدن نژاد آنها می باشد. می توان در صورت امکان سطح زمین را سیمان و یا آسفالت نمود.
2- کرمها از بارندگی و نور آفتاب گریزان می باشند در نتیجه بر روی سطح آماده شده در مرحله (1) اقدام به ایجاد سایبان می گردد.
3- بر روی سطح آماده شده اقدام به ایجاد پشته ای از کود گاوی نیمه پوسیده به شکل گنبدی با عرض 70 سانتیمتر و به ارتفاع 50 سانتی متر و طول دلخواه می شود.
4- پس از پشته نمودن اقدام به آبیاری فراوان پشته ها شود تا شیرابه کود گاوی خارج گردد.
5- در طول بالاترین قسمت پشته اقدام به ایجاد شیاری به عمق 15 سانتیمتر نموده و کرمها را داخل شیار در طول پشته بریزید و سپس کود را روی آن برگردانید.
6- در طول مدت فعالیت کرمها (تا تبدیل کود گاوی به ورمی کمپوست) هر روز به اندازه آبیاری چمن روی آن آبپاشی صورت گیرد تا رطوبت مطلوب آن حفظ گردد.
7- پس از مدتی که مواد بستره ای تبدیل به ورمی کمپوست گردید می توان اقدام به جداسازی کرمها از پشته نمود که برای اینکار یا از غربال استفاده می گردد و یا می توان با ایجاد یک ماهیچه از کود دامی نیمه پوسیده در کنار پشته ای که دیگر فاقد مواد غذایی لازم برای تغذیه کرمهاست سبب مهاجرت کرمها از پشته قدیمی به این ماهیچه گردید و پس از آن اقدام به ایجاد پشته های جدید و انتقال جمعیت کرم به این پشته ها نمود

روشهای تولید ورمی کمپوست به روش پشته ای

روشهای تولید ورمی کمپوست به روش پشته ای

1-    در نظر گرفتن فضا برای تولید

اولین مطلب در تولید هر محصولی فضای تولید است .برای تولید ورمی کمپوست می بایست فضایی را تهیه نمود که دارای شرایط مناسبی همچون :در دسترس بودن منابع آب و برق ,نزدیکی به مراکز مصرف ,نزدیکی به مراکز تهیه مواد خام ,دارا بودن شرایط گسترش ,اختصاص فضای مناسب برای بسته بندی و محل کار می باشد.

آماده سازی فضا

الف : کف

شیب دهی کف یکی از مهم ترین عواملی است که تولید کنندگان را در کف سازی ترقیب می کند.

شیب مد نظر باید تا حدی باشد که پس آب خروجی از بسترهایتان را از محیط تولید خارج کند.این شیب به صورت تقریبی 10 درجه در نظر گرفته می شود.

کف بستر یکی از مهم ترین عوامل موفقیت در تولید ورمی کمپوست است. از جمله این کفپوش ها می توان به سیمان ,آسفالت , چوب , پلاستیک, مش و ... اشاره کرد . که به تناسب محیط کار , آب و هوا و ... قابل پیشنهاد است.

ب : مسقف کردن

داشتن سقف یا نداشتن آن ضروری است که به خود تولید کننده مرتبت می باشد .عواملی همچون استطاعت مالی , هدف تولید ,شرایط محیطی و ... از جمله عوامل موثر در تصمیم تولید کننده است . به طور مثال در مناطقی مانند یزد ,سیستان و بلوچستان که تابش آفتاب مستقیم بوده و به تناسب دمای هوا بالاتر است هدف از ایجاد سقف کاهش هدر رفت رطوبت از بستر که ناشی از تابش آفتاب آن مناطق می باشد ولی در منطقه ای مثل گیلان که بارش زیاد باران مهمترین ویژگی این منطقه است هدف از ایجاد سقف می تواند در امان ماندن کرم ها از بارش مستقیم باران باشد.

ج : حصار کشی

هدف از حصار کشی ,در امان ماندن محوطه تولیدی شما از گزند موجوداتی مثل موش , کراز, جوجه تیغی است .ارتفاع این حصار بسته به قالب حیوانات منطقه 30 سانتی متر تا 1 متر باشد.

تهیه ماده آلی برای تغذیه کرم

هر ماده آلی فاقد چربی ,اسید و مواد معطر می تواند غذای کرم باشد.ولی در نظر داشته باشید که موادی همچون گوشت قرمز را نمیتوان غذای کرم ها دانست چرا که این مواد فسا پذیر است و باعث جلب نظر موجوداتی می شوند که برای سلامت کرم های شما مضر است. 

 غذا های قابل قبول برای کرم ها:

کرم ها می توانند پوست و هسته و آشغال میوه جات ,سبزیجات,پوسته تخم مرغ,پوست سیب زمینی تفاله قهوه و چای, نان ,گرد و خاک جاروبرقی,پسماند مو و ناخن را به عنوان غذا مصرف کنند.قبل از ریختن غذا در محل ,کرم ها را برای مدت یک هفته رها کرده و به آنها اجازه می دهیم تا خوردن غذای بستر را شروع کنند.آنها مواردی را که دارای موارد زیادی سلولز است,نظیر خاک اره ,برگ کاغذ و مقوا دوست دارند.بطور کلی به محض اینکه کرم ها ,در محیط جدید قرار می گیرند ,باید به آنها غذا داد.اگر چه کرم ها اشتهایی شگفت انگیز دارند,ولی خیلی مهم است که غذای اضافی به انها ندهیم.خیلی بهتر است که به کرم ها بصورت هفتگی و در مقادیر کم غذا بدهیم, کرم ها می توانند بیشتر از نصف وزن خود در طول شبانه روز غذا مصرف کنند و در کمتر از یک ماه می توانند جمعیتشان را به دو برابر افزایش دهند.

فضولات دام و طیور مثل اسب ,خوک,گاو,گوسفند که بسته به تناسب و شرایط محیطی هر یک دارای ارزش های خاص خود هستند.به طور مثال مدفوع اسب یکی از بهترین مواد زائد آلی برای تغذیه کرم ها است ولی باید توجه کرد که در پهن اسب باکتری کزاز زندگی میکند که در صورت استفاده باید موارد بهداشتی مد نظر گرفته شود.

باید دقت نمود که چه چیزی برای خوردن به کرم ها داده می شود ,خصوصا اگر از منابع غذایی آنها بی اطلاع باشیم , بعنوان مثال در موارد دفعی اسب ,گله یا سگ اغلب کرم کش هایی وجود دارد که در آنها فعال باقی مانده و کرم های پارازیت را در حیوانات از بین می برند,بنابر این می توانند کرم ها را نیز بکشند اگر از کود حیوانی استفاده می شود ,باید به زمان انتقال کرم ها به محیط( کود) دقت نمود و از مصرف کود تازه برای چند هفته اجتناب کرد.

پسماند های زباله های شهری و معدوم سازی آن از جمله مهم ترین اهداف تولید ورمی کمپوست برای بسیاری از کشورهای پیشرفته می باشد.هم اکنون مراکزی مانند مرکز بازیافت کهریزک ,مرکز بازیافت مشهد اقدام به معدوم سازی زباله های خود به این روش کرده اند.استفاده از پسماند های شهری باهدف معدوم سازی این زباله ها گاهی سود آورتر از هدف تولید ورمی کمپوست است .ولی استفاده از زباله به عنوان پایه کود در وسعت صنعتی نیازمند شرایط و وسایل خاص خود است . البته باید توجه داشت کرم ها هر چیزی را هم نمیخورند.

غذا های غیر قابل قبول برای کرم ها عبارتند از :

مرکبات ,سیر و پیاز,گوشت و مرغ و جوجه, فراورده های لبنی,مدفوع سگ و گربه و همچنین روغن و غذا های چرب,پنیر, کره,تولیدات حیوانی,ماهی و حبوبات. از مواد غیر غذایی نظیر شیشه,پلاستیک,فلزات,قوطی حلبی و زرورق نباید در کمپوست استفاده شود ,زیرا مشکل حشرات و جانوارانی مثل موش بوجود می آید.کاغذ هایی که روی آنها با جوهر های رنگی نوشته شده باشد برای کرم ها مناسب نیست چون گاهی اوقات در جوهر ها فلزاتی بکار میرود که برای کرم ها سمی و کشنده است

آماده سازی ادوات آبیاری

سیستم های متفاوتی در آبیاری بستر ها مورد استفاده قرار می گیرد .دو نوع سیستم آبیاری رایج در ایران میست و تیپ است .

الف) سیستم تیپ : تیپ همان لوله های پلاستیکی است که در برخی از کشت ها مانند کاهو کاری برای قطره ای کردن مورد استفاده قرار می کیرد.استفاده از این روش آبیاری دارای مزایا و معایبی است . از جله مزایای این سیستم آن است که در مناطقی که فشار آب کم است و یا وسعت سایت تولیدی شما بسیار زیاد است و یا تولید کننده با محدودیت منابع آبی مواجح است می توان از این روش استفاده کرد.همچنین سهولت استفاده از این روش یکی دیگر از مزایای مهم این روش است.ولی در این روش موضع مرطوب سازی محدود است و رطوبت در محدوده ای به سعت 10 تا 20 سانتی متر از محل قطره چکان پخش می شود. بنابر این برای آبیاری یک تل به عرض 90 سانتی متر حداقل سه ردیف تیپ لازم است که این امر هزینه این سیستم را افزایش می دهد.

ب ) سیستم میست : میست ها انواع گوناگون دارند.ایس سیستم بر پایه فشار و پاشش آب طراحی شده است . از جمله معایب آن نیازمندی به یک پمپ قوی می باشد. ولی زمان آبیاری شما را کاهش می دهد همچنین هر نازل آن مساحتی در حدود 2 متر مربع را پوشش می دهد.

تهیه کرم برای تزریق

الف ) مقدار : میزان کرن تزریقی شما برای تولید ورمی کمپوست را هیچ کس تعیین نمی کند بلکه تولید کننده با توجه به زمان ,تراکم ... مقدار کرم را مشخص می کند.ولی به صورت معمول به ازای هر متر مکعب زایعات دامی 10 کیلو کرم لازم است تا ورمی کمپوست شما در شرایط متوسط در مدت 3 ماه آماده عرضه به بازار مصرف کردد.

ب ) کیفیت : میزان بلوغ کرم های تهیه شده ,خالص بودن آنها و شرایط سازگاری آنها با محیط جدید از جمله موارد کیفی است.

نکته : بهتر است در هنگام تهیه کرم آن را بستر قبلی تهیه کنید. این امردر کاهش تلفات و افزایش سازگاری کرم ها بسیار موثر است. و علاوه بر این در بستر کرم ها مقادیر بسیاری از لارو (بچه کرم ) و کوکون ( تخم کرم ) می باشد.

شیوه تزریق

شیوه تزریق یکی از عوامل مهم در موفقیت شما است .از انواع شیوه هی تزریق می توان به شیوه شیاری, زیگزالی,کپه ای و ... اشاره کرد. که هر یک بسته به شرایطی برای هر منطقه مناسب می باشند.

افزودن جیره های غذایی و مواد افزایش دهنده فعالیت کرم ها

این که چه موادی به بستر خود بیفزاییم تا فعالیت تولی مثلی کرم ها افزایش داده شود از موارد بسیار مهم در امر مشاوره ورمی کمپوست است .

آماده سازی کود ورمی برای بسته بندی

بسته بندی محصول برای هر تولیدی یکی از مهم ترین ارکان فروش محصول به شمار می رود.

بسته بندی مناسب در میزان ماندگاری و شرایط جابه جایی هر محصول تاثیر به سزایی دارد.اینکه بسته بندی شما دارای استحکام مناسبی برای حمل و نقل باشد و یا این مطلب که بسته بندی شما دارای شرایطی باشد که رطوبت محصول شما را حفظ نماید در تولیدات ورمی کمپوست بسیار حائز اهمیت است.

عرضه محصول

نحوه و شیوه عرضه ورمی کمپوست با سایر محصولات تولیدی کمی متفاوت است . در بازار کنونی ایران خریداران این محصول شامل افرادی می باشند که حداقل اندکی با کشاورزی علمی سرو کار داشته اند .شرایط کنونی عرضه این محصول به عنوان یک کود با کیفیت برای کشاورزان عادی بدون در نظر گرفتن فرهنگ کشاورزی منطقه کاری بسیار دشوار به نظر می رسد.

سعی کنید محصولات خود را در شبکه اینترنت به سایرین بشناسانید.

برای عرضه محصول به بازار از بازاریابان حرفه ای بهره بجویید.