میزان مصرف ورمی کمپوست در کشاورزی

میزان مصرف ورمی کمپوست در کشاورزی

 مقدار مصرف ورمی کمپوست در کشاورزی به مقدار ،نوع و جنس خاکی بستگی دارد که قرار است کمپوست در آن مصرف شود. قبل از مصرف ورمی کمپوست در کشاورزی باید تمام جوانب کار از نظر نوع خاک ،تغذیه گیاهی و رعایت موازین بهداشتی مد نظر قرار گیرد. اگر منظور از مصرف کمپوست مقابله با فرسایش خاک باشد. بایستی مقادیری بین ۳۰۰تا۵۰۰ تن در هکتار مصرف شود. چون ورمی کمپوست دارای مقادیر نسبتا زیادی کربنات است،مصرف آن در زمینهای قلیائی موجب ازدیاد phمی شود که نتیجتا مصرف آن را در این گونه زمینها محدود می نماید .مصرف کمپوست معمولا برای محصولاتی همچون درختان جنگلی ،پارک و فضای سبز توصیه می شود.

مقدار و نحوه مصرف

بهترین روش مصرف هر نوع کود انجام آزمون خاک و مشاوره با کارشناسان تغذیه گیاه و خاکشناسی می باشد ولی بصورت عام مصرف ورمی کمپوست محدودیتی نداشته و مقادیر پیشنهادی بصورت عمومی و تجربی مورد آزمایش قرار گرقته است و مصرف بیش از مقادیر پیشنهادی نیز باعث سوختن گیاه نمی گردد.

کود ورمی کمپوست را بصورت های مخلوط با خاک سطحی و یا هنگام تعویض گلدان با کل خاک و یا هنگام کاشت نهال بصورت چاله ای در اطراف ریشه (چالکود) مصرف نمایید.

گلدانهای آپارتمانی:
به عمق ۲ الی ۵ سانتیمتر خاک گلدان را برداشته و کود ورمی کمپوست را جایگزین نموده و با خاک سطحی مخلوط کنید.

باغچه های خانگی :
۲ تا ۳ کیلو گرم کود ورمی کمپوست در هرمتر مربع ( بصورت مخلوط با خاک سطحی)

گلهایی که به صورت زهکش آبیاری می گردند مانند بنفشه آفریقایی :
۲ تا ۳ قاشق کود ورمی کمپوست  را در یک لیوان آب مخلوط و بعد ۲۴ ساعت، مایع بدست آمده را که ورمی تی (Vermi Tea) نام دارد را در ظرف زیر گلدان ریخته و گلدان را درون آن قرار دهید.

صیفی جات:

۱٫۵ تا ۲٫۵ کیلوگرم کود ورمی کمپوست  در هر متر مربع بصورت مخلوط با خاک سطحی به عمق ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر.

سبزی کاری:
مخلوط ۱۰% الی ۱۵% کود ورمی کمپوست  با خاک گلدان یا خاک سطح باغچه، حداقل به عمق ۲ تا ۵ سانتی متر.

درختان مثمر:
۳ تا ۵ کیلو گرم برای هر درخت به صورت چالکود.

درختان غیر مثمر:
۲ تا ۳ کیلوگرم برای هر درخت به صورت چالکود.

نشا کاری و تکثیر:
۲۵ تا ۷۵ گرم برای هر نشا

نهال کاری:
۵۰۰ گرم برای هر نهال بصورت چالکود.

زمینهای زراعی:

۶ تا ۹ تن در هکتار بسته به نوع کشت و کیفیت خاک

چمن کاری

در بستر چمن کاری حدود ۱۰۰- ۸۰ تن در هکتار (۱۰- ۸ کیلو گرم در متر مربع ) و برای نگهداری چمن در بهار یا پاییز حدود ۶۰- ۲۰ تن در هکتار (۶- ۲ کیلو گرم در متر مربع ) در هر سال می توان ورمی کمپوست را مصرف نمود. برای کاشت چمن ورمی کمپوست را بایستی با ماسه مخلوط و بذر با آن پوشاند.

 قارچ
در پرورش انواع قارچها می توان ورمی کمپوست را به اندازه مورد نیاز بعنوان خاک پوشش و خاک زیر کشت مورد استفاده قرار داد.

جستجوی ورمی کمپوست در مقالات دانشگاهی و کتب استادان دانشگاه فردوسی مشهد

1- تاثیر کمپوست زباله های شهری و ورمی کمپوست بر اجزای عملکرد و عملکرد اسفرزه (چکیده)
2 - تأثیر کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست بر اجزای عملکرد و عملکرد گیاه اسفرزه (چکیده)
3 - بررسی تاثیر مقادیر مختلف ورمی کمپوست و محلولپاشی ورمی‌واش بر صفات مورفولوژیک و میزان مواد موثره ریحان (Ocimum basilicum). (چکیده)
4 - تاثیر سطوح مختلف ورمی کمپوست و آبیاری بر خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس بابونه آلمانی رقم Goral (چکیده)
5 - تولید واریته پر تولید کرم خاکی و اهمیت آن در در تولید ورمی کمپوست و کاربرد آن در بیوتکنولوژی کشاورزی و تولید مکمل غذایی (چکیده)
6 - بررسی پتانسیل استفاده از ضایعات سبزیجات میادین تره بار برای تولید ورمی کمپوست (چکیده)
7 - بررسی تاثیر ورمی کمپوست و فسفر بر صفات مورفولو‍ژیکی نشاء گوجه فرنگی (چکیده)
8 - بیو تکنولوژی ورمی کمپوست در تولید Agaricus bispourus (چکیده)
9 - بررسی اثر سطوح مختلف ورمی کمپوست و عنصر معدنی فسفر بر تولید نشاء و عملکرد فلفل دلمه ایی (چکیده)
10 - بررسی پتانسیل استفاده از فرآیند تولید ورمی کمپوست برای بازیافت ضایعات سبزیجات میادین تره بار (مطالعه موردی-ضایعات سبزیجات میادین تره بار شهر مشهد) (چکیده)
11 - تولید خاک پوششی با استفاده از ورمی کمپوست برای پرورش قارچ خوراکی دکمه ای سفید (چکیده)
12 - اثر کودهای بیولوژیکی و ورمی کمپوست بر خصوصیات کمی گیاه دارویی مرزه (Satureia hortensis (چکیده)
13 - بررسی پتانسیل استفاده از ضایعات سبزیجات میادین تره بار برای تولید ورمی کمپوست (چکیده)
14 - کاربرد فرآیند ورمی کمپوست در بازیافت زباله های شهری (مطالعه موردی-زباله های شهر مشهد) (چکیده)
15 - بررسی اثر سطوح مختلف ورمی کمپوست و عنصر معدنی فسفر بر رشد و نمو و جذب برخی از عناصر غذایی در نشاء گوجه فرنگی (چکیده)
16 - اثر کاربرد کود های بیولوژیک و ورمی کمپوست بر شاخص های رشدی کرچک (Ricinus communis L.) (چکیده)
17 - تکنولوژی پیشرفته تولید خاک پوششی با استفاده از ورمی کمپوست برای پرورش قارچ خوراکی (Agaricus bisporus) (چکیده)
18 - تاثیر ورمی کمپوست در بهبود تحمل به شوری گیاهچه های لوبیا رقم قرمز درخشان (Phasoolus vulgaris L) (چکیده)
19 - ارزیابی اثر مصرف کمپوست، ورمی کمپوست و کودهای دامی روی عملکرد، اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum) (چکیده)
20 - بررسی تاثیر ورمی کمپوست بر رشد گیاهچه ای گوجه فرنگی رقم های موبیل و سوپراوربینا ،(Lycopersicum esculentom L.) (چکیده)
21 - بررسی عکس العمل گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis) در طول فصل رشد در واکنش به تیمار های مختلف کود کمپوست، ورمی کمپوست و دامی (چکیده)
22 - تکنولوژی پیشرفته تولید خاک پوششی با استفاده از ورمی کمپوست برای پرورش قارچ خوراکی (Agaricus bisporus) (چکیده)
23 - بررسی تاثیر نسبت های کوکوپیت و ورمی کمپوست به عنوان بسترکاشت بر سبز شدن و برخی ویژگیهای کمی و کیفی نشاء فلفل شیرین (L. Capsicum annuum) (چکیده)
24 - اثر سطوح مختلف ورمی کمپوست و تراکم بوته بر فاکتورهای رشد و نمو، عملکرد بذر و میزان روغن گیاه دارویی گل مغربی (چکیده)
25 - بررسی تاثیر ورمی کمپوست بر میزان فتوسنتز، تعرق و کارایی مصرف آب لوبیا قرمز ( Phaseolus vulgaris L.)، تحت تنش شوری (چکیده)
26 - تاثیر بر هم کنش ورمی کمپوست و تنش شوری بر صفات مورفولوژیکی گیاه لوبیا رقم درخشان در شرایط گلخانه ای (چکیده)
27 - تأثیر عصاره ورمی کمپوست بر رشد اولیه نشاء لوبیاقرمز رقم درخشان (Phaseolus vulgaris L. cv. Light Red Kidney)در شرایط تنش شوری (چکیده)
28 - مقایسه خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و درجه رسیدگی ورمی کمپوست بدست آمده از کود گاوی تیمار شده با ملاس چغندر قند، تهویه و خاک (چکیده)

تجهیزات و اقدام های مورد نیاز برای تولید کود توسط کرم

تجهیزات و اقدام های مورد نیاز برای تولید کود توسط کرم

الف) هوادهی :

معمولا با افزودن برخی از انواع عناصر حجیم ( کاه ، علف های هرز بدون بذر) با ایجاد خلل و فرج باعث انجام عمل هوادهی  به صورت طبیعی می شود . اگر توده کود در اثر وزن خودش نشست کرده و فشرده شود ، می توان با زیر رو کردن توده ، عمل هوادهی را انجام داد.تقریبا هر ۲ یا ۳ هفته یکبار ، چند اینچ بالایی بستر می بایست به آرامی به هم زده شود تا گازهای انبار شده ، اجازه فرار یابند.  این کار باعث جلوگیری از متراکم شدن بیش از اندازه بستر نیز می شود.ترجیحا جهت تلفات ندادن از ۴ شاخ که در دامداری ها استفاده می شود استفاده کنید.

 ب) رطوبت :محتویات توده باید مرطوب نگه داشته شوند ولی نباید اشباع شود ، چرا که باعث خفگی کرم ها می گردد . در مناطق گرم در فصل تابستان برای جلوگیری از خشک شدن توده ، استفاده از پوشش های حصیری مفید است.

ج)  دما :دمای مورد نیاز برای بدست آوردن نتیجه مطلوب در فرآیند کمپوست سازی ( ۳۰-۲۰) درجه سانتیگراد می باشد. هرچند بقای کرم های خاکی در دماهای پائین تر از این مقدار و بالاتر از ۴۸ درجه نیز امکان پذیر است با وجود آنکه افزایش دما ، موحب بالا رفتن سرعت تجزیه می شود گرما دادن توده ها برای تجزیه بیشتر، درست  نیست . کرم ها در برابر تغییرات شدید دمایی در یک فاصله زمانی کوتاه ، مقاومت چندانی از خود نشان نمی دهند.

د ) ظرف :شکل و اندازه ظرف ورمی کمپوست، بسته به شرایط به مقدار زائداتی که به کمپوست تبدیل می شوند و تعداد کرمهایی که کشت می دهیم ارتباط دارد. به طور متوسط ۲۰۰۰ کرم بالغ می توانند در ظرفی با ابعاد یک متر نگهداری شوند و قادر خواهند بود تقریبا ۲۰۰ کیلوگرم  زائدات را در هر ماه به ورمی کمپوست تبدیل نمایند. جنس ظرف ها می تواند از جنس چوب پرداخت نشده غیر آروماتیک یا پلاستیک باشد . اگر محیط پرورش کرم بیرون از خانه باشد ، استفاده از ظرف های چوبی جهت حفظ درجه حرارت مناسب بهتر است .

 ه) مواد بستر ( Bedding Material ) : گاهی اوقات جهت تغذیه بهتر کرم ها از یک لایه قابل تجزیه زیستی استفاده می شود . مراد بستر  ممکن است از روزنامه غیر براق پاره شده ، کاغذ کامپیوتر ،مقوا ، برگهای خرد شده ، کاه ، علف خشک یا گیاهان مرده ، خاک اره خزه پوسیده یا کمپوست تشکیل شده باشد.

معمولاً هر ۲ کیلوگرم کرم خاکی می­تواند یک کیلوگرم زباله آلی را در طول ۲۴ ساعت بازیافت نماید. اگر استراحت، بستر، رطوبت و غذای کرمها در شرایطی کاملاً مطلوب باشند در اینصورت جمعیت کرمها می‌تواند در طول یک شبانه روز معادل نیمی از وزن خود (یعنی یک کیلوگرم) بازیافت نماید.

روشهای تولید ورمی کمپوست به روش سبدی

۱- گام اول تهیه یک مکان سرپوشیده برای تولید است کف حتما باید سیمان یا سرامیک یا … باشد طوری که کرم ها قادر به فرار کردن نباشند

۲-نیاز به روشنایی-تا اینکه شب ها کرم ها از بستر فرار نکنند

۳- تهیه بستر ،سبد و همچنین کرم مناسب برای شروع کار.سبد باید به گونه ای باشد تا در هنگام جابه جایی وزن بستر را تحمل نماید و شکسته نشود.از نظر اسیدی یا بازی بودن بایستی بستر حالت خنثی داشته باشد تا کرم ها از بستر فرار نکنند.شما می توانید با یک PH سنج کاغذی ساده و یا الکترونیکی میزان اسیدی یا بازی بودن بستر را بسنجید.

۴-در تولیدی هایی با حجم تولید بالا بایستی از کود سپراتور شده استفاده کرد در غیر این صورت کار بسیار دشوار و همچنین وقت گیر خواهد بود.کود سپراتور شده کودی است که با دستگاهی به نام سپراتور شسته می شود تا حدی که آمونیاک آن از بین برود و ریز مغذی های کود داخل آن باقی بماند.(درباره ی کود سپراتور شده در آینده صحبت خواهیم کرد شما می توانید با عضویت در خبرنامه از اخبار جدید مطلع شوید)

۵-به خاطر داشته باشید که کودی که در یک جا دپو شود تولید حرارت می کند.بستر کرم ها حتما باید سرد باشد اگر حرارت آن بالا رفت آن را داخل سالن روی زمین پهن کنید تا کاملا سرد شود.بعد از سرد شدن کود را به داخل سبد ها بریزید.

نکته: کود را تا زیر دسته ی سبد پر کنید تا برای حمل آن دچار مشکل نشوید.

۶-پس از ریختن کود بسته به وزن کود و زمان دوره ی درخواستی با استفاده از مشاوره رایگان کارشناسان تک کود میزان کرم مورد نیاز را  به بستر ها تزریق  کنیم.

---

کرمها چه چیزهایی را نباید بخورند؟

توجه به این نکته مهم است که نباید از مواد زیر به عنوان خوراک استفاده کرد: فلزات، فویل، پلاستیک، مواد شیمیایی، روغنها، حلالها، حشره­کشها، صابون، رنگ، انواع مرکبات (پرتقال، لیمو، لیمو ترش، گریپ فروت) پیاز، بوته سیر، غذاهای بسیار گرم یا پرچاشنی و غذاهایی با میزان اسیدیته بالا. همچنین نباید از گیاه خرزهره و دیگر گیاهان سمی و نیز گوشت مرغ، لبنیات و مدفوع سگ و گربه استفاده شود.

از گیاهانی که به وسیله آفت کشها یا با علف کشها تیمار شده­اند، نباید در تولید کمپوست استفاده کرد. تنها می­توان مقدار کمی از گیاهان تیمار شده با علف کش را به تل افزوده ولی باید دقت کرد که فرآیند تجزیه بتواند بطور کامل انجام پذیرد. علفهای کوتاه شده از چمنها که بتازگی با علف کشها تیمار شده‌اند باید مدتی باقی بمانند تا تجزیه شوند.

ممکن است برخی مواد به عنوان تهدیدی برای سلامتی محسوب شده و یا تولید آفت نمایند بنابراین نباید از آنها در ساخت کرم‌پوسال استفاده نمود. افزودن مدفوع انسان و حیوان نیز توصیه نمی­شود زیرا احتمال انتقال بیماریها توسط آنها وجود دارد. همچنین نباید از گوشت، استخوان، چربی، تخم مرغ درسته و محصولات لبنی استفاده کرد زیرا این مواد باعث جذب جوندگان (مانند موش) به ایستگاه تولید کرم‌پوسال می‌شوند. هنگامیکه دمای هوا در مرکز تل کرم‌پوسال به ۶۵ تا ۷۱ درجه سیلسیوس می­رسد اغلب ارگانیسمهای بیماری­زای گیاهی و بذرهای علف هرز از بین می­روند.

دستگاه سرند ورمی کمپوست

جدول: فهرست مواد زاید آزمایش شده برای تولید کرم‌ایزینیا فتیدا (Kale 1994)

منبع تولید مواد زاید	مواد زاید قابل استفاده در تولید کرم‌ایزینیا فتیدا
مواد زاید کشاورزی مزارع کشاورزی باغ و باغچه مواد زاید حیوانی مواد زاید جامد شهری	کاه وکلش، علفهای هرز، پوسته شاخ و برگ ساقه، برگ، پوست میوه، علفهای کوتاه شده مدفوع، ادرار و محلول آبکی بیوگاز مواد زاید آشپزخانه­های خانگی، رستوران‌ها، لجن تصفیه خانه­های فاضلاب
مواد زاید صنایع کشاورزی واحدهای فرآوری مواد غذایی تصفیه خانه­های روغن کارخانه‌های قند و تولید شکر واحدهای فرآوری و دانه واحدهای استخراج روغن آروماتیک (خوشبو) صنعت نارگیل واحدهای کشت بافت	پوست و سایر قسمتهای استفاده نشده میوه و سبزی­ها تفاله و پوسته دانه تفاله، باگاس نرم هسته میوه­ها، کاغذ و دانه­های تاریخ گذشته ساقه­ها، برگها و گلها پس از استخراج روغن مغز نارگیل کاغذ، قسمتهای کوچک گیاهی زاید

روش پشته ای همراه مش برای تکثیر ورمی کمپوست

آناتومی کرم خاکی

اجزای بدن کرم خاکی
توضیح:برخی با توجه به اهمیت کلیتلوم در بدن کرم,کرم را به سه قسمت کلی تقسیم می کنند

(قبل از کلیتلوم,کلیتلوم,بعد از کلیتلوم)

کلیتلوم چیست:حدود یک تا دو سانتی متر از دهان کرم در کرم های بالغ به سمت مقعد کرم حلقه ای ضخیم و غده ای شکل وجود دارد که به آن کلیتلوم می گویند.در زمان تولید مثل وجفت گیری کرم ها یک کوکون در این ناحیه تولید می گردد,که از همین قسمت خارج می شود و پس از خروج ماده ای چسبناک از کرم خارج شده که دور تا دور کوکون را پوشش می دهد.

۱)دستگاه تنفسی کرم:کرم ها از راه پوست بدن خود تنفس کرده و هیچ گونه اندام تنفسی در داخل بدن کرم وجود ندارد پوست کرم برای تنفس همیشه باید مرطوب باشد.هوا با رطوبت پوست بدن کرم حل شده واز طریق لوله های موئی که در سطح پوست بدن کرم می باشد جذب خون کرم شده وگردش خون کرم اکسیژن را به تمام نقاط بدن کرم می رساند به این لوله های موئی سوراخ های پشتی نیز گفته می شود این سوراخ ها از بند ۱۲ تا بند آخر در کرم ها قرار گرفته اند.

۲)دستگاه گردش خون کرم:کرم های خاکی دارای جریان خون بوده,کرم ها دارای پنج نبض یا به عبارتی پنج قلب می باشند که این قلب ها در اثر متورم شدن رگ های خونی بوجود می آیند.دستگاه گردش خون در اطراف لوله ی گوارشی و در طول بدن کرم قرار دارد.

۳)دستگاه گوارش کرم:دهان»حلق»مری»(سنگدان(معده)+چینه دان)»روده باریک»روده پهن»کیسه»مقعد

کرم ها مواد آلی و غذای مهیا شده برای آنها را توسط دهان بلعیده و طی مسیر بالا در انتها ورمی کمپوست از مقعد کرم ها خارج می گردد.

سنگدان و چینه دان:این قسمت با دیواره عضلانی و ضخیم خود باعث خرد و آسیاب شدن غذای بلعیده شده می گردد.(برخی برای حفظ این حالت به غذای کرم ها ماسه بادی وارد می کنند)

روده کرم:پروتئین ها,چربی ها و کربوهیدرات ها توسط روده کرم ها جذب می شود.

۴)دستگاه عصبی:کرم ها روشنی وتاریکی را توسط سلول های کوچک حساس به نور که در سطح پشتی ودر انتهای بدنشان قرار دارند حس می کنند.همچنین ارتعاش و مواد شیمیائی و... را نیز با سلول های حساس خود حس می کنند.

۵)اندام حرکتی کرم: کرم ها با انقباض و انبساط عضلات هر بند که در طول بدنشان می باشد حرکت می کنند این حرکت با استفاده از زائده ای کوچک(موهای سطح بدن)در قسمت شکمی کرم ها قرار دارند به سطح مواد چنگ زده و به جلو کشیده می شوند.

۶)دستگاه تولید مثل کرم:کرم های خاکی دو جنسی می باشند ولی برای بارور شدن دو کرم باید باهم جفت گیر و بارور شوند.کرم ها هنگام جفت گیری از پهلو به هم چسبیده(از ناحیه نزدیک سر)و در اطراف اندام جنسی ماده مایع لزجی ترشح می کنند که این مایع کرم ها را در کنار هم نگه می دارد.

اسپرم ها از بند ۱۵ خاج شده وبه سمت کمربند جنسی حرکت می کنند این حرکت از بند ۱۵ تا بند ۳۲ در شیار اسپرم می باشد بعد کپسول تخمی آزاد شده و در برابر اسپرم عمل لقاح و بارور شدن صورت می گیرد سپس در کلیتلوم کوکون شروع به شکل گیری می نماید.

اگر کرم ها را به صورت دو لوله در نظر بگیریم لوله داخلی دستگاه گوارش کرم ها و لوله بیرونی اندام خارجی کرم  هامی باشد.دستگاه گردش خون کرم ها بین این دو لوله و در اطراف دستگاه گوارش قرار دارد.

ویژگی حرارتی ایزینیا

 ویژگی حرارتی ایزینیا

کرم‌ها قادر به تحمل دما و یا گرمای زیاد و یا کم نیستند، بطوریکه در سرمای زیر نقطه یخبندان در طی چند ساعت همگی آنها از بین می‌روند. همینطور بیشتر آنها در صورتیکه حرارت محیط بمدت چند روز به بیش از 25 درجه سانتی‌گراد برسد قادر به ادامه زندگی نخواهند بود و معمولاً برای مقابله با حرارت‌های نامتناسب به دالان‌های زیر زمینی خود پناه می‌برند.

 شرایط آب و هوایی فصول مختلف در واکنش عمودی و افقی کرم‌های خاکی دخالت مستقیم داشته و نه تنها در یک دوره سالیانه بلکه در طول شبانه روز نیز تعداد فعالیت و حرکت عمودی و افقی آنها اختلافات زیادی از خود نشان می‌دهند. به طوری که در طول شبانه روز هنگام طلوع و غروب آفتاب فعالیت کرم‌ها در سطح خاک بیشتر می‌شود و به همین ترتیب در فصولی که آب و هوا تعادل بیشتری دارند، تعداد و جمعیت کرم‌های خاکی در سطح افزایش یافته و در مقابل در فصولی که شرایط نامناسب می‌شود این جانوران دوره‌های سکون اختیاری برای خود انتخاب می‌کنند.

مواد مناسب برای تولید کود ورمی کمپوست

مواد مناسب برای تولید کود ورمی کمپوست

کرمهای خاکی می توانند از تمام انواع زباله های غذایی، زباله های حیاط و باغچه و کاغذ و مقوا تغذیه نماید . زباله های باغچه ای مانند برگه، علفهای کوتاه شده،شاخ و برگهای کوچک و زاده های گیاهی غیر چوبی می باشند که همه قابل تبدیل به ورمی کمپوست هستند .

برگها عمده ترین زباله آلی موجود در اغلب مخازن کمپوست هستند . اگر از علفهای کوتاه شده استفاده می شود بهتر است که آنها را با دیگر زباله های منزل مخلوط نمود، زیرا در غیر اینصورت، این علفها باعث فشردگی و محدود شده جریان هوا می شوند . همچنین بهتر است شاخه هایی با ضخامت بیش از 6 میلی متر را با یک رنده به قطعات کوچکتر تبدیل نمود. از زباله های آشپزخانه ای مانند باقیمانده سبزیجات، ته مانده قهوه و پوست تخم مرغ نیز می توان استفاده کرد . در صورت بکار بردن نیتروژن اضافی، می توان مقدار کمی خاک اره به آن افزود . برای هر صد کیلوگرم خاک اره حدوداً به یک کیلو نیتروژن خالص نیاز است که معادل 2/2 کیلوگرم اوره می باشد .خاکستر چوب نیز بعنوان منبع آهک محسوب می شود که باید به میزان کمی مورد استفاده قرار گیرد . روزنامه ها و کاغذهای باطله معمولی نیز قابل تیدبل به کمپوست می باشند اما به دلیل اینکه میزان نیتروژن در آنها کم است، سرعت تجزیه پائین می آید و در صورت استفاده، از کاغذ نباید وزن آنها بیش از ده درصد کل وزن مواد موجود در مخزن ورمی کمپوست باشد . زباله های آلی که از نظر بیولوژیکی تجزیه پذیر بوده و معمولاً بعنوان مواد کمپوست شوند، در پرورش کرم و تولید ورمی کمپوست مورد استفاده قرار می گیرند بشرح زیر می باشند :

فضولات حیوانی

می توان از مدفوع حیوانی مانند،گوسفند،اسب،بز،گاو و طیور برای این منظور استفاده نمود . لازم بذکر است پیش از استفاده مدفوع حیوانی بجز احشام آزمایشات و پیش بینی های اولیه مختلفی در مورد عوامل بیماریزا و واکنش در مقابل کرمهای خاکی انجام داد . باید برای استفاده از مدفوع اسب بسیار دقت شود زیرا مدفوع این حیوان حاوی ویروس تتانوس است که برای انسان مهلک و کشنده می باشد .

زباله های کشاورزی

همچنین می توان از زباله های کشاورزی که پس از برداشت محصول و خرمن کوبی به دست می آید نیز استفاده کرد . این زباله ها شامل موارد زیر می باشند : شاخه ها،برگها،سبوس(بجز شلتوک)،پوست ، زباله سبزیجات،خرده برگها، زباله های فرآوری صنایع غذایی، تفاله نیشکر و زباله های فرآوری می باشد .

زباله های جنگلی

این زباله ها تولیدات گیاهی از قبیل تراشه های چوب، پوست ،خاک اره و خمیر کاغذ را شامل می شود که همه این موارد در کنار انواع گوناگون خرده برگهای جنگلی قابل استفاده می باشند . می توان از زباله جنگلی استفاده نشده مانند خرده برگها در فرآیند تولید ورمی کمپوست نیز استفاده کرد .

خرده برگهای ریخته شده در سطح شهرها

برگهای ریخته شده و خرده برگهای سوزانده شده خیابان ها و مناطق مسکونی نیز قابل مصرف می باشند اما گزارشی مبنی بر استفاده از این موارد در دسترس نمی باشد . اگر بتوان از این خرده برگها استفاده نمود، این کار باعث پاکیزگی شهرها و در ضمن ایجاد محصول ورمی کمپوست مفید می گردد و ممکن است بتوان از خرده برگهای انبه، گواوا و علفهای هرز(که بدون بذر می باشند) نیز استفاده کرد اما در این مورد به اطلاعات بیشتری نیاز است .

کاغذ باطله و پارچه های کتانی و ...

این مواد همه زباله های آلی تجزیه پذیر می باشند و اگر برای دستیابی به دیگر محصولات مفید مورد بازیافت قرار نگیرند می توان آنها را به منظور تولید ورمی کمپوست بازیافت نمود .

زباله های شهری

زباله های شهری یا همان زباله هایی که هر روز تولید می شوند، در بردارنده موارد مهمی از بقایای آلی شهری می باشند . بخش قابل توجهی از زباله های شهری می توانند دسته بندی شده و سپس بازیافت یا تجزیه گردند . اغلب زباله های خانگی مانند زباله آشپزخانه نیز می توانند با کمی دست کاری و تغییر در تولید ورمی کمپوست استفاده شوند .

محلول آبکی بیوگاز

تجزیه و تبدیل فضولات و مواد گندیده آلی که می تواند محصول حیوانات اهلی و یا گیاهان باشد، به وسیله باکتری ها در دو مرحله به بیوگاز و بیوماس تبدیل می شود . از بیوگاز استفاده های فراوانی می توان کرد و از بیوماس هم بعنوان کود آلی می توان بهره برد . در مرحله نخست این واکنش بیولوژیک ، باکتری های بی هوازی مواد آلی گندیده را به اسیدهای آلی تبدیل می کنند . در مرحله دوم، گروه دیگری از باکتری ها اسیدهای آلی به وجود آمده را تجزیه می کنند که در نتیجه آن بیوگاز که بخش عمده آن متان است، تولید می شود .

پس از بازیافت بیوگاز اگر لازم نبود که از آن در کشاورزی استفاده شود می توان بجای کمپوست سازی به روش مرسوم از آن،در تولید کمپوست استفاده نمود .

زباله های صنعتی

زباله های صنعتی مانند زباله حاصل ار فرآوری مواد غذایی و زباله های کارخانه ای می توانند با کمی تغییر در پرورش کرم مورد استفاده قرار گیرد

اما شایان ذکر است به علت اینکه زباله های کارخانه های صنعتی،شیمیایی،پتروشیمی،نساجی و معادن دارای فلزات سنگین از جمله سرب،جیوه،نیکل و کبالت می باشند و این عناصر برای انسان و محیط زیست بسیار خطرناک است،باید در استفاده برای تولید ورمی کمپوست چاره اندیشی خاص خود را انجام داد .

مقایسه خصوصیات شیمیایی کمپوست باغی و کمپوست کرمی

مقایسه خصوصیات شیمیایی کمپوست باغی و کمپوست کرمی

ردیف	خصوصیات	کمپوست کرمی	کمپوست باغی
1	PH	8/6	8/7
2	EC (میلی موس بر سانتی متر) (ds/m)	7/11	60/3
3	ازت یا نیتروژن کل (درصد)	94/1	80/0
4	نیتروژن نیتراتی (قسمت در میلیون) (mg/kg)	20/902	50/156
5	فسفر کل (درصد)	47/0	35/0
6	پتاسیم کل (درصد)	70/0	48/0
7	کلسیم کل (درصد)	40/4	27/2
8	سدیم کل (درصد)	02/0	01/0≥
9	منیزیم کل(درصد)	46/0	57/0
10	آهن کل (قسمت در میلیون ) (mg/kg)	00/7563	00/11690
11	روی کل (قسمت در میلیون ) (mg/kg)	00/278	00/128
12	منگنز کل (قسمت در میلیون ) (mg/kg)	00/475	00/414
13	مس کل (قسمت در میلیون) (mg/kg)	00/27	00/17
14	بر کل (قسمت در میلیون) (mg/kg)	00/34	00/25
15	آلومینیوم کل(قسمت در میلیون) (mg/kg)	00/7012	00/7380

*توضیح:نیتروژن نیتراتی شکلی از نیتروژن که بلافاصله توسط گیاه قابل جذب است.

مقایسه خصوصیات شیمیایی مود دامی پوسیده و کمپوست دامی

ردیف	خصوصیات	کمپوست کرمی	کمپوست دامی پوسیده
1	PH	5/7	5/7
2	EC (میلی موس بر سانتی متر) (ds/m)	10	5/12
3	ازت یا نیتروژن کل (درصد)	66/1	53/0
4	O.C (درصد)	21	9/15
5	فسفر( قسمت در میلیون) (mg/kg)	5600	4100
6	پتاسیم( قسمت در میلیون) (mg/kg)	1700	9200
7	کلسیم (قسمت در میلیون) (mg/kg)	4600	3400
8	آهن (قسمت در میلیون) (mg/kg)	9740	7470
9	روی (قسمت در میلیون) (mg/kg )	126	95
10	منگنز( قسمت در میلیون) (mg/kg)	450	420
11	مس (قسمت در میلیون) (mg/kg)	35	31

نکاتی در مورد پرورش کرم

فن کمپوست سازی از زمانهای بسیار دور بخشی از کشاورزی بوده است . کرمها دارای دست،پا و چشم نمی باشند . در حدود 2700 نوع مختلف از کرمهای خاکی وجود دارند . کرمها در جایی زندگی می کنند که از غذا،رطوبت،اکسیژن و دمای هوای مطلوب برخوردار باشند . در هر ایکر از زمین ممکن است بیش از یک میلیون کرم خاکی وجود داشته باشد . کرمها با ایجاد تونلهای عمیق در خاک،باعث نزدیک شدن خاکهای زیرین به خاکهای سطحی و ترکیب آنها با یکدیگر می شوند . مواد لهابی که از کرمها دفع می شود حاوی نیتروژن است که یک عنصر غذایی مهم برای گیاهان محسوب می شود . این لعاب چسبناک باعث پیوند ذرات خاک و تشکیل خاکدانه می گردد . کرمها جانورانی خونسرد می باشند . نوزادان کرم از کوکونهایی که کوچکتر از یک دانه برنج است متولد می شوند . اگرچه کرمها چشم ندارند اما می توانند روشنایی را به ویژه در قسمت قدامی خود حس کنند . آنها خود را از معرض نور کنار کشیده و در صورت مواجه شدن با نور برای مدتی زیاد (حدود یک ساعت)دچار فلج و بی حسی می شوند . اگر پوست کرم خشک شود کرمها خواهند مرد . کرمها جزء جانوران هر مافرودیت می باشند یعنی هر کرم اندامهای نر و مادگی را توامان دارند ،ولی نهایتاً کرم با اتصال به جفت دیگر از طریق دو کلیتلوم و تبادل اسپرم عمل جفتگیری را انجام می دهد . سپس هر کرم یک کیسه تخم ریزی در کلیتلوم خود تشکیل می دهد (کلیتلوم قسمتی برجسته در تنه کرم است و در بندهای نزدیک سر یک کرم بالغ قرار دارد ) کرمها می توانند در هر روز معادل نیمی از وزن خود تغذیه نمایند . تولید ورمی کمپوست ،ساده ترین روش در بازیافته زباله های مواد غذایی است و روش عالی برای کسانی است که یک تل کمپوست در فضای خارجی برخوردار نمی باشند . تهیه کمپوست توسط کرمها از معدوم کردن زباله های غذاهای گیاهی جلوگیری کرده و باعث ایجاد کمپوستی با کیفیت بالا می شود . این کار توسط کرمهای قرمز(ایزینیا فوتیدا) انجام می گیرد که دمای بین 18 تا 25 درجه سیلسیوس برای آنها بسیار مطلوب بوده و می توان از آنها در فضاهای داخلی مدرسه و اداره استفاده نمود . کرمها به سرعت مواد غذایی اثر کرده و زباله های مواد غذایی را به مدفوع کرمی که سرشار از مواد مغذی است تبدیل می نماید .

کرم خاکی قادر است با افزایش میزان تجزیه زباله ها،خطرات آلودگی ناشی از این زباله های آلی را به پایین ترین حد کاهش دهد . تجارب موجود در زمینه کشاورزی نشان می دهد که جلوگیری از قحطی تنها با استفاده از کودهای شیمیایی ممکن نبوده و امری واهی به شمار می آید . این کار،مانند این است که به جای فراهم کردن فرصت برای کسب درآمد برای یک فرد نیازمند،به او صدقه دهیم تا نیاز یک روز خود را برآورد. گونه های مناسب کرم خاکی می توانند زیاله را به کودی گرانبها تبدیل نمایند . اگر این عمل با تلاشها و مدیریت جامعه کشاورزی به موفقیت برسد می تواند به طور حتم در تبدیل زمینهای بایر به اراضی حاصلخیز کمک نماید . امید به امکان تولید هوموس به وسیله کرمهای خاکی باعث تقویت این انگیزه و تلاش ها می شود . از زوایه ای دیگر،این امر می تواند در رسیدن به اهداف انقلاب سبز،آدمی را یاری نماید .