آموزش تکثیر کرم زباله خوار و تولید کود ورمی کمپوست
مرجع کامل فارسی تکثیر کرم آیزینیا فوتیدا و تولید کود ارگانیک ورمی کمپوستآموزش تکثیر کرم زباله خوار و تولید کود ورمی کمپوست
مرجع کامل فارسی تکثیر کرم آیزینیا فوتیدا و تولید کود ارگانیک ورمی کمپوستآیا واقعا با تولید و تکثیر کرم زباله خوار می توان پولدار شد؟
با توجه به وجود منابع بسیار زیاد در تامین کرم می توان گفت که قیمت کرم شاید در سال های آینده تک رقمی گردد. بنابر این سرمایه گذاری کامل یک تولید کننده تنها بر روی تکثیر و پرورش کرم کاری بسیار اشتباه خواهد بود به علاوه در برخی از موارد دیده شده که برخی از افراد سودجو با ارائه ی کرم های متفرقه که بیشتر در شمال کشور یافت می شود بازار فروش کرم را از بین می برند
ولی تولید کننگان کرم باید بدانند که قیمت جهانی کرم در حدود ۳۳ دلار می باشد پس می توان امید وار بود که شاید روزی قیمت های ایران نیز از بازارهای جهانی تبعیت کرده و یا این مهم با حصول شرایط صادرات محقق گردد
آنچه که در کل می توان درباره ی بازار کرم گفت آن است که اعتماد به قیمت هایی که برخی از افراد برای ترقیب سرمایه گذار به سرمایه گذاری در این صنعت می گویند چیزی است که نباید به سادگی به آن اعتماد کرد. در نظر داشته باشید که در یک سرمایه گذاری موفق باید برنامه ریزی ها بر اساس بدترین های بازار صورت پذیرد
آیا خرید تضمینی وجود دارد؟
بیشتر خرید های تضمینی در صورتی است که تولید کننده کرم را از مشاور و بر اساس مشاوره ی او خریداری کرده و یا هزینه ای گزاف برای مشاوره پرداخت کند ولی نمی توان منکر وجود خرید تضمینی کود و کرم بود
ولی در این باب به نکات زیر توجه کنید
در این موارد معمولا خریدار تضمینی از درجه بندی کود صحبت می کند یعنی به شما می گوید که در صورت درجه یک بودن کود با فلان قیمت کود را از شما خریداری می کند. باید توجه کنید که تنها ملاک درجه یک بودن یک کود تولید شده برگه ی آنالیز است و خریدار تضمینی نیز ملاک درجه یک بودن را باید برگه آنالیز قرار دهد
دوم آنکه باید در این موارد با یک قرار داد محضری به توافقاتتان جنبه قانونی بخشیده تا از هرگونه سوء استفاده جلوگیری کنید
سوم سعی کنید خودتان در بازار وارد شوید و از زیر مجموعه شدن خودتان جلوگیری کنید چرا که در این صورت شما باید از قیمت های خریدارتان تبعیت کنید نه از قیمت بازار
آیا صادرات محصولات ورمی کمپوست وجود دارد؟
بله وجود دارد. شما هم می توانید با دریافت جواز از جهاد کشاورزی و ثبت شرکت و دریافت یک برند محصولات خود را با کشورهای همسایه صادر کنید چرا که قیمت تمام شده ی شما بسیار پایین تر از قیمت های جهانی و حتی کشورهای همسایه است. کود ورمی کمپوست در کشورهای حاشیه خلیج فارس با قیمت ۵٫۵ دلار معامله می شود
ولی در کل یک توصیه
فعالیت در صنعت ورمی کمپوست و سودآوری در آن کار دشواری است و نیاز به صبر و حوصله دارد. ورمی کمپوست می تواند درآینده جایگاه مناسبی داشته باشد ولی امروز اتکا به صحبت های یک فرد برای ورود به عرصه ورمی کمپوست کاری نسنجیده است. سعی کنید قبل از سرمایه گذاری تمام جوانب کارخود را بسنجید و برنامه ریزی های خود را بر اساس قیمت های بسیار پایین در نظر بگیرد . قبل از سرمایه گذاری ظرفیت منطقه ی خود را بسنجید و میزان تولید خود را براساس واقعیت ها در نظر بگیرید و برای تولید از بسته ی آموزش تولید ورمی کمپوست پارس ورمی استفاده کنید.
کار خود را با توکل به خداوند آغاز کنید و سعی کنید در کار خود صداقت داشته باشید
به امید موفقیت شما
مزیت شیب دار بودن زمین این است که آب اضافی از زیر پشته ها خارج شده و لجن نمیبندد و نیازی به لجن زدایی نیست.
نمونه ای از فارم های پشتی ای را در تصاویر زیر ملاحظه می کنید.
شرایط خاص نگهداری:
دمای مورد نظر برای فعالیت کرم ها 15تا25 درجه میباشد.
محیط سرپوشیده باشد.
رطوبت سبد ها 70درصد باشد.
آبیاری در اوایل دوره روزانه وهرچه به اواخر دوره نزدیک میشویم کمتر میشود و2هفته اخر آبیاری انجام نمیگیرد تا کود برای سرند کردن آماده شود ورطوبت مطلوب حاصل آید
ورمی واش ، ورمی پاد و چای کمپوست چیست؟
ورمی پاد ( Vermipod ) اختراع جدید صنعت ورمی کمپوست است که بیشتر در باغ ها مورد استفاده قرار می گیرد برای تشکیل ورمی پاد ( Vermipod ) کوکون های کرم از بستر جدا و با لایه ای از گل رس احاطه شده و آماده مصرف می شوند ممکن است در یک عدد ورمی پاد ( Vermipod ) از 1 تا 8 عدد کوکون وجود داشته باشد و مصرف آن در باغات بصورت پاشیدن بروی خاک نمناک باغ بوده که پس از گذشت مدتی کرمهای نوزاد از کوکون بیرون آمده و فعالیت خود را آغاز می کنند . داده ها و تحقیقات جدید در این زمینه نشان میدهد که در این روش نه تنها آسیبی به کوکون وارد نمی شود بلکه نرخ خروج کرم از کوکون ها نیز افزایش می یابد نکته جالب در این روش این است که زمان خروج کرمها از کوکونها از چند روز تا چندین ماه متغیر بوده که این خود ضامن بقای کرمها در دوره طولانی است برای بدست آوردن 1000 عدد کرم از 50 تا 70 ورمی پاد (Vermipod) نیاز است که اصولا توصیه میشود برای هر متر مربع در باغها حدود 25 ورمی پاد استفاده شود.
ورمی واش چیست و فرق آن با چای کمپوست؟
چای
کمپوست همان طور که گفته شد به پس آب خارج شده از ورمی کمپوست اطلاق می
شود که گاهی به همراه یک سری ریز مغذی مثل آهن استفاده می شود و اما ورمی
واش به مایع خارج شده از سطح بدن کرم گفته می شود که کرم در شرایط خاص از
خود خارج می کند گفته می شود.
در زیر آنالیز ورمی واش و کود ورمی کمپوستی که از کرم آن می شود ورمی واش را تهیه کرد آمده است:
Introduction
Vermiwash, a liquid bio-fertilizer can be collected through the column of activated earthworm.
It contains plant growth hormones like auxins and cytokinin apart from nitrogen, phosphorus, potash and other micronutrients.
مهمترین باکتری های کشاورزی که در ورمی واش وجود دارند
باکتری های آزاد کننده نیتروژن چون
Azotobacter sp
Rhizobium sp.
باکتری های حل کننده فسفات
مزایای ورمی واش
ورمی واش به عنوان یک تونیک گیاهی عمل می کند و کمک می کند تا بسیاری از بیماری های گیاهی کاهش پیداکند
از مخلوط ۱ لیتر از ورمی واش و ۱ لیتر ادرارگاو به عنوان آفت کش زیستی و کود مایع استفاده می شود
حلقه عبوری آب از بدن کرم که همراه ترشحات بدن کرو و مواد معدنی همراه آن است
روشهای تولید ورمی کمپوست به روش پشته ای
روشهای تولید ورمی کمپوست به روش پشته ای
1- در نظر گرفتن فضا برای تولید
اولین مطلب در تولید هر محصولی فضای تولید است .برای تولید ورمی کمپوست می بایست فضایی را تهیه نمود که دارای شرایط مناسبی همچون :در دسترس بودن منابع آب و برق ,نزدیکی به مراکز مصرف ,نزدیکی به مراکز تهیه مواد خام ,دارا بودن شرایط گسترش ,اختصاص فضای مناسب برای بسته بندی و محل کار می باشد.
آماده سازس فضا
الف : کف
شیب دهی کف یکی از مهم ترین عواملی است که تولید کنندگان را در کف سازی ترقیب می کند.
شیب مد نظر باید تا حدی باشد که پس آب خروجی از بسترهایتان را از محیط تولید خارج کند.این شیب به صورت تقریبی 10 درجه در نظر گرفته می شود.
کف بستر یکی از مهم ترین عوامل موفقیت در تولید ورمی کمپوست است. از جمله این کفپوش ها می توان به سیمان ,آسفالت , چوب , پلاستیک, مش و ... اشاره کرد . که به تناسب محیط کار , آب و هوا و ... قابل پیشنهاد است.
ب : مسقف کردن
داشتن سقف یا نداشتن آن ضروری است که به خود تولید کننده مرتبت می باشد .عواملی همچون استطاعت مالی , هدف تولید ,شرایط محیطی و ... از جمله عوامل موثر در تصمیم تولید کننده است . به طور مثال در مناطقی مانند یزد ,سیستان و بلوچستان که تابش آفتاب مستقیم بوده و به تناسب دمای هوا بالاتر است هدف از ایجاد سقف کاهش هدر رفت رطوبت از بستر که ناشی از تابش آفتاب آن مناطق می باشد ولی در منطقه ای مثل گیلان که بارش زیاد باران مهمترین ویژگی این منطقه است هدف از ایجاد سقف می تواند در امان ماندن کرم ها از بارش مستقیم باران باشد.
ج : حصار کشی
هدف از حصار کشی ,در امان ماندن محوطه تولیدی شما از گزند موجوداتی مثل موش , کراز, جوجه تیغی است .ارتفاع این حصار بسته به قالب حیوانات منطقه 30 سانتی متر تا 1 متر باشد.
تهیه ماده آلی برای تغذیه کرم
هر ماده آلی فاقد چربی ,اسید و مواد معطر می تواند غذای کرم باشد.ولی در نظر داشته باشید که موادی همچون گوشت قرمز را نمیتوان غذای کرم ها دانست چرا که این مواد فسا پذیر است و باعث جلب نظر موجوداتی می شوند که برای سلامت کرم های شما مضر است.
غذا های قابل قبول برای کرم ها:
کرم ها می توانند پوست و هسته و آشغال میوه جات ,سبزیجات,پوسته تخم مرغ,پوست سیب زمینی تفاله قهوه و چای, نان ,گرد و خاک جاروبرقی,پسماند مو و ناخن را به عنوان غذا مصرف کنند.قبل از ریختن غذا در محل ,کرم ها را برای مدت یک هفته رها کرده و به آنها اجازه می دهیم تا خوردن غذای بستر را شروع کنند.آنها مواردی را که دارای موارد زیادی سلولز است,نظیر خاک اره ,برگ کاغذ و مقوا دوست دارند.بطور کلی به محض اینکه کرم ها ,در محیط جدید قرار می گیرند ,باید به آنها غذا داد.اگر چه کرم ها اشتهایی شگفت انگیز دارند,ولی خیلی مهم است که غذای اضافی به انها ندهیم.خیلی بهتر است که به کرم ها بصورت هفتگی و در مقادیر کم غذا بدهیم, کرم ها می توانند بیشتر از نصف وزن خود در طول شبانه روز غذا مصرف کنند و در کمتر از یک ماه می توانند جمعیتشان را به دو برابر افزایش دهند.
فضولات دام و طیور مثل اسب ,خوک,گاو,گوسفند که بسته به تناسب و شرایط محیطی هر یک دارای ارزش های خاص خود هستند.به طور مثال مدفوع اسب یکی از بهترین مواد زائد آلی برای تغذیه کرم ها است ولی باید توجه کرد که در پهن اسب باکتری کزاز زندگی میکند که در صورت استفاده باید موارد بهداشتی مد نظر گرفته شود.
باید دقت نمود که چه چیزی برای خوردن به کرم ها داده می شود ,خصوصا اگر از منابع غذایی آنها بی اطلاع باشیم , بعنوان مثال در موارد دفعی اسب ,گله یا سگ اغلب کرم کش هایی وجود دارد که در آنها فعال باقی مانده و کرم های پارازیت را در حیوانات از بین می برند,بنابر این می توانند کرم ها را نیز بکشند اگر از کود حیوانی استفاده می شود ,باید به زمان انتقال کرم ها به محیط( کود) دقت نمود و از مصرف کود تازه برای چند هفته اجتناب کرد.
پسماند های زباله های شهری و معدوم سازی آن از جمله مهم ترین اهداف تولید ورمی کمپوست برای بسیاری از کشورهای پیشرفته می باشد.هم اکنون مراکزی مانند مرکز بازیافت کهریزک ,مرکز بازیافت مشهد اقدام به معدوم سازی زباله های خود به این روش کرده اند.استفاده از پسماند های شهری باهدف معدوم سازی این زباله ها گاهی سود آورتر از هدف تولید ورمی کمپوست است .ولی استفاده از زباله به عنوان پایه کود در وسعت صنعتی نیازمند شرایط و وسایل خاص خود است . البته باید توجه داشت کرم ها هر چیزی را هم نمیخورند.
غذا های غیر قابل قبول برای کرم ها عبارتند از :
مرکبات ,سیر و پیاز,گوشت و مرغ و جوجه, فراورده های لبنی,مدفوع سگ و گربه و همچنین روغن و غذا های چرب,پنیر, کره,تولیدات حیوانی,ماهی و حبوبات. از مواد غیر غذایی نظیر شیشه,پلاستیک,فلزات,قوطی حلبی و زرورق نباید در کمپوست استفاده شود ,زیرا مشکل حشرات و جانوارانی مثل موش بوجود می آید.کاغذ هایی که روی آنها با جوهر های رنگی نوشته شده باشد برای کرم ها مناسب نیست چون گاهی اوقات در جوهر ها فلزاتی بکار میرود که برای کرم ها سمی و کشنده است
آماده سازی ادوات آبیاری
سیستم های متفاوتی در آبیاری بستر ها مورد استفاده قرار می گیرد .دو نوع سیستم آبیاری رایج در ایران میست و تیپ است .
الف) سیستم تیپ : تیپ همان لوله های پلاستیکی است که در برخی از کشت ها مانند کاهو کاری برای قطره ای کردن مورد استفاده قرار می کیرد.استفاده از این روش آبیاری دارای مزایا و معایبی است . از جله مزایای این سیستم آن است که در مناطقی که فشار آب کم است و یا وسعت سایت تولیدی شما بسیار زیاد است و یا تولید کننده با محدودیت منابع آبی مواجح است می توان از این روش استفاده کرد.همچنین سهولت استفاده از این روش یکی دیگر از مزایای مهم این روش است.ولی در این روش موضع مرطوب سازی محدود است و رطوبت در محدوده ای به سعت 10 تا 20 سانتی متر از محل قطره چکان پخش می شود. بنابر این برای آبیاری یک تل به عرض 90 سانتی متر حداقل سه ردیف تیپ لازم است که این امر هزینه این سیستم را افزایش می دهد.
ب ) سیستم میست : میست ها انواع گوناگون دارند.ایس سیستم بر پایه فشار و پاشش آب طراحی شده است . از جمله معایب آن نیازمندی به یک پمپ قوی می باشد. ولی زمان آبیاری شما را کاهش می دهد همچنین هر نازل آن مساحتی در حدود 2 متر مربع را پوشش می دهد.
تهیه کرم برای تزریق
الف ) مقدار : میزان کرن تزریقی شما برای تولید ورمی کمپوست را هیچ کس تعیین نمی کند بلکه تولید کننده با توجه به زمان ,تراکم ... مقدار کرم را مشخص می کند.ولی به صورت معمول به ازای هر متر مکعب زایعات دامی 10 کیلو کرم لازم است تا ورمی کمپوست شما در شرایط متوسط در مدت 3 ماه آماده عرضه به بازار مصرف کردد.
ب ) کیفیت : میزان بلوغ کرم های تهیه شده ,خالص بودن آنها و شرایط سازگاری آنها با محیط جدید از جمله موارد کیفی است.
نکته : بهتر است در هنگام تهیه کرم آن را بستر قبلی تهیه کنید. این امردر کاهش تلفات و افزایش سازگاری کرم ها بسیار موثر است. و علاوه بر این در بستر کرم ها مقادیر بسیاری از لارو (بچه کرم ) و کوکون ( تخم کرم ) می باشد.
شیوه تزریق
شیوه تزریق یکی از عوامل مهم در موفقیت شما است .از انواع شیوه هی تزریق می توان به شیوه شیاری, زیگزالی,کپه ای و ... اشاره کرد. که هر یک بسته به شرایطی برای هر منطقه مناسب می باشند.
افزودن جیره های غذایی و مواد افزایش دهنده فعالیت کرم ها
این که چه موادی به بستر خود بیفزاییم تا فعالیت تولی مثلی کرم ها افزایش داده شود از موارد بسیار مهم در امر مشاوره ورمی کمپوست است .
آماده سازی کود ورمی برای بسته بندی
بسته بندی محصول برای هر تولیدی یکی از مهم ترین ارکان فروش محصول به شمار می رود.
بسته بندی مناسب در میزان ماندگاری و شرایط جابه جایی هر محصول تاثیر به سزایی دارد.اینکه بسته بندی شما دارای استحکام مناسبی برای حمل و نقل باشد و یا این مطلب که بسته بندی شما دارای شرایطی باشد که رطوبت محصول شما را حفظ نماید در تولیدات ورمی کمپوست بسیار حائز اهمیت است.
عرضه محصول
نحوه و شیوه عرضه ورمی کمپوست با سایر محصولات تولیدی کمی متفاوت است . در بازار کنونی ایران خریداران این محصول شامل افرادی می باشند که حداقل اندکی با کشاورزی علمی سرو کار داشته اند .شرایط کنونی عرضه این محصول به عنوان یک کود با کیفیت برای کشاورزان عادی بدون در نظر گرفتن فرهنگ کشاورزی منطقه کاری بسیار دشوار به نظر می رسد.
سعی کنید محصولات خود را در شبکه اینترنت به سایرین بشناسانید.
برای عرضه محصول به بازار از بازاریابان حرفه ای بهره بجویید.
روش ایجاد کارگاه تولید ورمی کمپوست:
1-یک زمین مسطح بدون کلوخ سنگ و خرده شیشه را انتخاب و سطح آنرا مرطوب و سپس کاملاً بکوبید تا سفت گردد. علت این امر جلوگیری از ایجاد هیبرید کرمهای مورد استفاده با کرمهای خاکی معمولی و زایل شدن نژاد آنها می باشد . می توان در صورت امکان سطح زمین را سیمان و یا آسفالت نمود .
2-کرمها از بارندگی و نور آفتاب گریزان می باشند در نتیجه بر روی سطح آماده شده در مرحله (1) اقدام به ایجاد سایبان می گردد.
3-بر روی سطح آماده شده اقدام به ایجاد پشته ای از کود گاوی نیمه پوسیده به شکل گنبدی با عرض 70 سانتیمتر و به ارتفاع 50 سانتی متر و طول دلخواه می شود.
4-پس از پشته نمودن اقدام به آبیاری فراوان پشته ها شود تا شیرابه کود گاوی خارج گردد.
5-در طول بالاترین قسمت پشته اقدام به ایجاد شیاری به عمق 15 سانتیمتر نموده و کرمها را داخل شیار در طول پشته بریزید و سپس کود را روی آن برگردانید.
6-در طول مدت فعالیت کرمها (تا تبدیل کود گاوی به ورمی کمپوست) هر روز به اندازه آبیاری چمن روی آن آبپاشی صورت گیرد تا رطوبت مطلوب آن حفظ گردد.
7-پس از مدتی که مواد بستره ای تبدیل به ورمی کمپوست گردید می توان اقدام به جداسازی کرمها از پشته نمود که برای اینکار یا از غربال استفاده می گردد و یا می توان با ایجاد یک ماهیچه از کود دامی نیمه پوسیده در کنار پشته ای که دیگر فاقد مواد غذایی لازم برای تغذیه کرمهاست سبب مهاجرت کرمها از پشته قدیمی به این ماهیچه گردید و پس از آن اقدام به ایجاد پشته های جدید و انتقال جمعیت کرم به این پشته ها نمود.
روش تکثیر سبدی ورمی کمپوست
روش کار به این صورت است که از سبد پلاستیکی بعنوان بستر استفاده می شود و داخل آن کود گاوی شسته شده که فاقد بوی نامطبوع است قرار داده می شود. کرمهای ایزینیا فوتیدا به صورت غریزی عادت دارند که کود را از لایه های پایین خورده و فضولات آن که همان ورمی کمپوست مورد انتظار است را در لایه های بالایی دفع کنند. روش تولید سبدی هم از این خاصیت استفاده کرده است. تعدادی سبد پر از کود می شود. سبدها روی هم قرار می گیرند و کرم ها از طبقات بالا روی طبقات مختلف سبد ریخته می شوند. کرم ها از سبد بالا و از لایه های پایینتر آن شروع به خوردن می کنند و برای دفع آن به لایه های بالای هر سبد می آیند. بعد از تمام شدن غذا در سبد بالا، کرم ها به سبد پایینی می روند و به همین ترتیب تمام سبدها از بالا به پایین تبدیل به ورمی کمپوست می شوند.
توجیه اقتصادی تولید ورمی کمپوست به روش سبدی
دیده شده است که برخی شرکت ها با در اختیار قرار دادن تعدادی سبد به مشتریان و خرید مجدد سبدها، خریدار را تشویق میکنند تا وارد حرفه تولید کود ورمی کمپوست شوند. در این نوشتار هدف نقد چنین روشی نیست اما قصد داریم تا به طور کلی چارچوبی هدفمند ارائه کنیم تا به واسطه آن حداکثر سودهی محقق گردد
روش سبدی از نقطه نظر فنی مزایایی دارد که قابل انکار نیست. اما از نقطه نظر بهره وری اقتصادی شروع کار با این روش به هیچ عنوان توصیه نمیشود. در تولید ورمی کمپوست به روش سبدی هزینه قابل توجهی (چیزی حدود 60 درصد) از کل سرمایه صرف خرید سبد میشود. به عنوان مثال با سرمایه ای معادل 10 میلیون تومان شما حداکثر قادر به تولید 6 الی 7 تن ورمی کمپوست خواهید بود. این درحالیست که با همین مقدار سرمایه اگر از روش پشته ای استفاده شود 35 الی 40 تن ورمی کمپوست حاصل میگردد
از این گذشته کرم نیز یکی از منابع پر هزینه می باشد. اگر هدف شما راه اندازی یک فارم 300 تنی است پیشنهاد میشود که با یک فارم 100 تنی به صورت پشته ای کار را آغاز کنید و کرم مورد نیاز برای مراحل بعد را خودتان تولید کنید. در چنین حالتی حدود 30 تا 40 میلیون تومان از نظر اقتصادی صرفه جویی خواهید کرد
اما روش سبدی به دلیل تولید سریعتر ورمی کمپوست و قابلیت کاربرد بیشتر برای فضاهای کوچک مورد توجه می باشد. لذا توصیه میشود تا به صورت گام به گام به سمت تولید ورمی کمپوست به روش سبدی نیز حرکت شود
به صورت کلی حرکت با یک شیب آهسته و شروع بایک فارمپشته ای 50 الی 100 تنی و توسعه آن به فارم پشته ای بزرگتر و در کنار آن تولید ورمی کمپوست به سبدی (به منظور تولید سریعتر ورمی کمپوست) میتواند یک چارچوب اقتصادی مناسب برای تجارت شما باشد
در حین تولید ورمی کمپوست ، افزایش جمعیت کرمها را خواهیم داشت . کرمها را می توان به واحدهای متقاضی تولید کود فروخت . همچنین لاشه بدن کرمهای مسن را می توان با روشهای مناسب خشک و تبدیل به پودرخشک کرد و به عنوان بخشی از جیره غذایی طیور و آبزیان مورد استفاده قرار داد ( این پودر حاوی پروتئین بالایی می باشد ) .
توجیه اقتصادی :
قیمت هر کیلوگرم کود ورمی کمپوست بسته بندی شده در حدود 400 تومان و قیمت یک کیلوگرم کرم زنده حدود 20 تا 30 هزار تومان می باشد و در تولید مکانیزه قیمت تمام شده هر کیلوگرم کود بین 150 تا 200 تومان بوده و در کشاورزی ارگانیک و کشتهای گلخانه ای پاکترین و مناسبترین بستر بوده و سبب باردهی بیشتر محصولات کشاورزی خواهند گردید . اضافه بر آن این تولید از ارزش زیست محیطی بالایی نیز برخودار است و کود تولیدی به علت بالا بودن نسبت کربن به ازت( C/N 15 ) فاقد بوی نامطبوع و فعالیت حشرات مزاحم می باشد . بطور کلی نیمی از وزن پشته تبدیل به ورمی کمپوست خواهد شد .
نکاتی که باید به خاطر داشت :
-1 آبیاری توده باید بطور روزانه و منظم انجام شود .
-2 از کود تازه دامی و مرغی نباید استفاده کرد .
-3 این کرمها از نور آفتاب و بارندگی گریزان می باشند پس باید آنها را از این دو عامل محافظت نمود .
دوستان استفاده از کود گاوی در سبد بعنوان بستر برای پرورش کرم خاکی و تولید ورمی کمپوست مزایایی دارد که در زیر به آن اشاره میکنم
۱-در این روش جای کمتری اشغال می شود
۲-مکان نگهداری تمیز و شکیل میشود
۳-اگر نیاز به جذب سرمایه باشد در این روش سهم هر فرد را به راحتی می توان معین کرد
۴-با کمترین سرمایه می توان از این روش استفاده کرد
ولی باید این نکته را بدانید که در روش سبدی سکه ضرب نمی کنند و فقط ورمی کمپوست تولید می کنند و کرم خاکی پرورش می دهند پس نباید توقع داشته باشید که چند روزه و بدون زحمت سرمایه تان چند برابر شود
پرورش کرم به روش سبدی
اولین گام در این راستا تهیه یک مکان سر پوشیده با کف سیمان یا آسفالت شده (کف سالن شما باید سفت باشد تا کرم ها به داخل خاک نفوذ نکنند ) است ,و روشنایی که شبها چراغ را روشن کنید تا کرم ها از بستر فرار نکنند.
گام دوم تهیه بستر,سبد و کرم برای تولید است.تهیه بستر نقش مهمی در فرایند تولید دارد.این کرم ها زباله خوار هستند و اکثر پسماند های تر گیاهی را می خورند. فقط حواستان باشد بستر تان حالت اسیدی و یا قلیایی نداشته باشد. بستر را می توانید با استفاده ازph سنج کنترل کنید.اگر ph سنج ندارید بهترین راه این است که ابتدا مقداری کرم را به بستر اضافه کنید اگر کرم ها از بستر بیرون نیامدند و در بستر ماندند مطمئن باشید بستر مناسب است در غیر این صورت باید بستر را کنترل کنید.
در شرکتهای بزرگ برای آنکه حجم کار آنها بالاست از کود گاوی سپراتور استفاده می کنند.کود سپراتور کودی است که با دستگاهی به نام سپراتور شسته می شود ,ولی فقط در حدی که آمونیاک آن از بین برود و ریز مغذی های کود داخل آن باقی بماند.
اگر بخواهید خودتان کود را شستشو دهید بهتر است از کود 4 تا 6 ماه مانده استفاده کنید.و چندین بار آب روی آن بگیرید, تا شیرابه آن کاملا از زیر آن خارج شود و از حالت اسیدی خارج شود.
کود پوسیده ای که بالای یک سال مانده خاصیت غذایی برای کرم ها ندارد.حواستان باشد اگر کودتان حالت کلوخ داشت حتما آن را خرد کنید.کودی که حالت کلوخ دارد کرم نمیتواند به داخل آن نفوذ کند. و توسط کرم خورده نمیشود.
البته از بستر های دیگر مثل پیت نیشکر,باگاس نیشکر,شیرین بیان و خاک جنگل نیز به مقدار کم مخلوط با کود سپراتور میتوانید استفاده کنید.
همیشه یادتان باشد کود وقتی در یک جا دپو می شود وسط کود حرارت تولید می کند .بستر کرم ها حتما باید سرد باشد.اگر کود حرارت بالایی پیدا کرد ,آن را داخل سالن روی زمین پهن کنید تا کاملا سرد شود .بعد از سرد شدن کود را داخل سبد ها بریزید.(بهتر است کود را تا زیر دسته سبد ها پر کنید)
کود را که ریختید حدودآ 250 تا 300 گرم کرم (250 تا 300 عدد )را با بستر داخل سبد ها بریزد.
حالا سبد ها آماده شده تا به سالن نگهداری برود.این سبد ها حدودا 3 ماه در سالن نگهداری می ماند.شما میتوانید سبد ها را 12 تا روی هم قرار دهید.در یکجای 50 متری راحت میتوانید 1000 سبد جای دهید. در آنجا باید رطوبت و دما را حفط شود .رطوبت سبد ها باید بین 60 % تا 70% باشد و دما بین 15 تا 25 درجه .
کرم ها در دمای 10 درجه بالاتر یا پایین تر نمی میرند ولی تخم ریزی و حرکت در خاک و غذا خوردنشان کم میشود.
هر 15 تا 20 روز یکبار باید سبد ها را جابه جا کنید.یعنی اینکه سبد بالایی در زیر قرار بگیرد و سبدی که در زیر قرار دارد رو گذاشته شود.این کار برای این است که کرم ها از سبد بالایی به سبد پایین مهاجرت می کنند .شما این کار را انجام می دهید تا کرم ها دوباره در چرخش قرار بگیرند.
شما میتوانید در این مدت 2 بار غذا دهی کنید .بهترین غذا برای کرم ها تفاله های :هویج, سبزی ,کاهو,سیب زمینی,کدو وهر چیزی که حالت اسیدی نداشته باشد .(موادی مثل پیاز ,تره و سیر مناسب نیست)این مواد باعث می شود تخم ریزی کرم ها بیشتر شود ولی در ماه فقط یک دفعه غذا بدهید در غیر این صورت کرم ها دیگر بستر شما را نمی خورند و کود شما تبدیل به ورمی کمپوست نمی شود.
100 گرم ازاین غذا های تر را باید وسط بستر بریزید و دوباره کود بریزید روی آن تا از جمع شدن حشرات جلو گیری شود.
این کرم ها ظرف مدت 2 ماه جمعیت شان 3 برابر می شود ولی هنوز کود گوی شما به ورمی کمپوست تبدیل نشده بهتر است یک ماه دیگر هم زمان دهید تا کاملا به ورمی کمپوست تبدیل شود.
برای انکه بتوانید کود را سرند کنید در یک ماه آخر باید رطوبت را کم کنید. ولی بهتر است کرم را قبل از اینکه کمپوست را سرند کنید جدا کرده .
بهترین راه طعمه گذاری است از همان غذاهای تر که گفته شد می توانید به عنوان طعمه استفاده کنید. کرم ها بعد از یک روز دور غذا جمع شده و شما میتوانید براحتی آنها را جمع کرده و در سبد جدید که کود تازه ریخته شده بریزید. و ورمی کمپوست باقی مانده را سرند کرده تا یک کود یک نواخت داشته باشیم.
نکات مهم برای ورمی کاران - بخش اول
باید متذکر شوم که در کشورمان خرید کرم بسیار حایز اهمیت است زیرا ما برای راه اندازی کارگاههای تولیدی دو هزینه نسبتا بالا داریم که یکی اجاره بهای مکان و دیگری هزینه خرید کرم می باشد. اولی یا همان اجاره بهای مکان که تقریبآ تمامی عزیزان با آن شناخت دارند اما در خرید کرم متاسفانه اطلاعات اندکی مشتاقان به تولید دارند.
ابتدای امر باید متذکر شوم زمان خرید کرم باید از فروشنده ی کرم یک کیلو کرم به علاوه ی کوکون زیرا این کوکون ها خود ظرف مدت 2 تا 3 هفته تبدیل به مقدار دیگری کرم می شوند به علاوه مقدار زیادی بستر به صورت همراه که کرم تا ارتباط بر قرار کردن با محیط جدید بتواند در آن زندگی کند.
توجه: هر کرم بالغ میتواند به طور میانگین در هر سه روز یک کوکون ایجاد کند که مدت 23 روز پس از آن ازهرکوکون یک تا سه نوزاد کرم خارج می گردد.اما تمام نوزادان خارج شده از کوکون زنده نمی مانند.
ضمنا مقدار استفاده ی کرم با توجه به هدف و زمان تولید فرق می کند ولی به طور معمول به ازای هر تن کود حیوانی 2 کیلو کرم استفاده می گردد و برای زباله هر تن 3تا 4 کیلو کرم استفاده می کنیم.
در هر تن کود دامی چقدر کرم نیاز است؟
نوع و مقدار کرم از عوامل بسیار مهم در تولید کود ورمی کمپوست مناسب است
از نظر مقدار توصیه میشود که برای هرتن کود بین 5 تا 6 کیلوگرم کرم استفاده شود
مصرف بیشتر باعث تولید سریعتر کود میگردد اما به طور تقریبی هر تن کود با 6 کیلو کرم حدود 4 ماه زمان نیاز دارد تا به مرحله برداشت برسد
چای کمپوست یا تی کمپوست
تی کمپوست
ساده ترین تعریف تی کمپوست عبارتست از مایعی است که از کمپوست تخمیر شده خارج می گردد یا بعبارتی آبی است که بواسطه فعالیت ارگانیسم ها از کمپوست حاصل می شود. متخصصین برای تی کمپوست فواید و مزایای زیادی بیان داشتند. تکنیک تخمیر کمپوست مایع اصولا فرآیند هوازی است. این تخمیر سبب استخراج و رشد تعدادی از میکروارگانیسم های فعال می گردد. همچنین مشخص شده است شانس فعالیت و تکثیر باکتریها، قارچها، پروتوزوآ و نماتودها در منابع غذایی محلول و درحضور نوترنیت ها افزایش می یابد. میزان تنوع باکتریها ، قارچها، پروتوزوآ و نماتودها موجود به کیفیت کمپوست بستگی دارد. بررسی ها و مطالعات نشان میدهد که تی کمپوست فاقد پاتوژنهای انسانی است اما تی کود حیوانی (Manure Tea) اغلب دارای عوامل پاتوژن می باشد. اگر کمپوست هنگام مصرف کاملاً رسیده باشد، عصاره کمپوست (Compost Extract) و شیرابه کمپوست آن فاقد عوامل پاتوژن می باشد. عوامل بیماری زای انسانی موجود یا بواسطه حرارت در کمپوست داغ یا در توده های ورمی کمپوست از بین می روند. بنابراین تی کمپوست بر خلاف تی کود حیوانی فاقد عوامل بیماری زای انسانی می باشد.
دوره زندگی و رشد کرم خاکی:
تخم کرم های خاکی در پیله قرار میگیرد که بسته به نوع گونه از نظر شکل متفاوت است. مدت زمان رسیدن پیله ها و پیله گذاری به گونه کرم خاکی ,دما, تراکم جمعیت,غذای در دسترس و رطوبت بستگی دارد.
پیله گذاری ها در بهار و اوایل تابستان انجام می شود.حداقل دما برای پیله گذاری 3 درجه سانتی گراد ذکر شده است که پایین تر از آن این عمل انجام نمی شود.عامل دیگری که می توند تعداد پیله ها را تحت تاثیر قرار دهد نوع ماده غذای مصرفی است.در این مورد گزارش شده است که بالغینی که از لجن فاضلاب خانگی استفاده می کنند ,یک دهم تعداد پیله هایی که توسط بالغینی که از فضولات گاوی و اسبی استفاده می کنند, پیله گذاری می کنند..در طول رشد کرم های خاکی ,بجز تغییراتی که در رنگدانه آنها صورت می گیرد ,تغییرات ظاهری بیرونی کمی تا بلوغ اتفاق می افتد.و افزایش وزن کرم های خاکی عمدتا قبل از رسیدن به بلوغ صورت می گیرد.
تخم کرم ها در شرایطی که محیط مرطوب و درجه حرارت 16 تا 27 درجه سانتی گراد باشد,در عرض 14 تا 20 روز رسیده و کرم ها ی کوچک از آن بیرون می آیند. کرم های جوان هنگام خروج از تخم بیرنگ هستند.
.عمر طبیعی بسیاری از کرم ها خاکی کوتاه است ولی به طور طبیعی بیش از 5/1 سال عمر می کنند.با از بین رفتن کمربند تناسلی ,پیری در کرم ها پدیدار می شود که همراه با از دست دادن تدریجی و جزئی وزن بدن و در نهایت مرگ خواهد بود.
تکثیر کرم ها:
کرم ها خاکی از نظر تولید مثل دو جنسی اند و اندام های نر و ماده آنها در سوراخ هایی در قسمت شکمی بدن قرار دارند .کرم های خاکی تولید مثل مداوم و یا نیمه مداوم دارند و در اکثر ایام سال کپسول تخم می کنند.در اکثر گونه ها ,تولید کپسول های تخم منوط به فراهم نمودن غذا و شرایط مناسب محیطی است.اکثر کرم ها کپسول های کرمشان را در نزدیکی سطح خاک قرار میدهند.
بازدیدی تصویری از نمونه فارم ورمی در گنبدکاووس
در ادامه مطلب تصاویر مزرعه یا فارم ورمی در گنبد کاووس را مشاهده می کنید.
همه چیز در باره ای ام و افزودن آن به ورمی کمپوست(EM -Effective Microorganisms)
علامت اختصاری واژه های ™Effective Microorganisms است و برگردان فارسی آن ریزاندامگان کارآ میباشد. ™EM از ترکیب آزاد و سودمند میکروارگانیسمهایی که اغلب در تولید فرآورده های خوراکی بکار میروند پدید آمده است. این میکروارگانیسم ها هنگامیکه در تماس با مواد ارگانیک قرار می گیرند ویتامینها، اسید های طبیعی، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها را تولید می کنند. فن آوری ™EM حدود ۳۰ سال پیش توسط پروفسر هیگا (Prof. Dr. Teruo Higa) استاد دانشگاه ریوکیوز در اکیناوا ژاپن کشف شد.
شف
ای ام یافتن جایگزینی برای کودهای شیمیایی در کشاورزی بود و پس از کسب دست
آوردهای بزرگ در این زمینه در 130 کشور جهان، اکنون از سودمندیهای آن در
عرصـه های دیگری همچون کشاورزی، کشاورزی زیستی، دامداری، زیست پالایی، سازه
های بتنی، بهداشت درمان، پاکسازی سازگار با محیط زیست، مواد آرایشی،
بهسازی آب، مدیریت ضایعات، بازیافت و ترمیم محیط زیست و غیرو نیز استفاده
میشود. ™EM آلوده کننده محیط زیست نیست، مواد شیمیایی در تولید آن به
کار نرفته است طبیعتاً آن را در گروه کودهای شیمیایی نمی توان گذاشت و
هورمونی نیست. و از دگرگونی های ژنتیکی نیز بدور می باشد. تکنولوژی ™EM یک
جایگزین سازگار با محیط ریست برای محصولات شیمیایی است. ایشان مدیر سازمان
پژوهشی ™EM معروف به EMRO بوده تنها سازمانی که رسماً توسعه و ترویج ™EM را در سراسر جهان بر عهده دارد. ™EM بویژه در بردارنده سه خانواده باکتریهای اسید لاکتیک، مخمرها و باکتریهای فتوسنتز می باشد.
مخمرها: مواد ارگانیک را تخمیر می کنند و دارای ویتامین ها و اسیدهای آمینه هستند. از آنها برای تهیه نان و ماالشعیر استفاده می شود
- سازنده ها (احیاء کننده ها) regenerative microorganisms
- خنثی (سازش کارها، فرصت طلب ها) neutral microorganisms
- تجزیه کننده ها (فاسد کننده های تدریجی) degenerative microorganisms
پروفسور هیگا (Prof. Higa) چیزی را یافته است که برای تمام جهان سودمند است، هنگامیکه آن را بکار می گیریم می دانیم که انسانهای زیادی از سراسر کره خاکی (در بیش از 150 کشور جهان) نتایج چشمگیری را از کاربرد تکنولوژی ای ام (™EM Technology) گرفته اند و سودمندی آن را ثابت کرده اند. و جدا از این، دیدن نتایج خوب کاربرد ای ام، انسان را به آسانی شاد و خشنود می سازد. گیاهان شاداب تر رشد می کنند، محصولاتی بزرگتر، شاداب تر و با ارزش خوراکی بیشتر را به ارمغان می آورند. در محیطی از زیست بوم که آنها مقیم شوند، بوهای خوشایند را به همراه می آورند، پاتوژن و مولد بیماری ها پس رانده شده و نایاب می گردند.
انگیزه ای که پروفسور هیگا را بر آن داشت تا کشف ارزنده خود را در دسترس جهانیان قرار دهد تا حدودی متاثر از مشاهده وی از کارکرد میکروارگانیسم ها بود. در آغاز خود وی هم گمان نمی کرد که میکروارگانیسم های گوناگون هوازی و بی هوازی بتوانند این چنین خوب با یکدیگر همکاری کنند مشاهده این کارکرد باور نکردنی میکروارگانیسم ها برایش انگیزه ای شد تا نتایج کشف خود را در دسترس جهانیان قرار دهد، به انسانهایی گوناگون، با پندار، باور و ایده های متفاوت. تا این مردمان را آزادانه در همکاری سودمند با یکدیگر قرار دهد! تاکنون و در اغلب موارد هم وی موفق بوده است.
ریختن بنای چیزی نو همیشه کاری دشوار است، ولی پروفسور هیگا، می خواست با نتایج کشف خویش به انسانهای زیادی تا آنجا که می شود کمک کند. وی بجای استفاده از دانش خود برای تجارت و سودجویی، تصمیم گرفت که ™EM را برای تهیه خوراک کافی و غنی برای همه انسانها، خاک سالم و حاصلخیز، پالایش و بهبود خاک و در آخر تجدید حیات زمین استفاده کند. او تخمین می زند که با توجه به گستردگی جهان می توان خوراک کافی را برای 10 بیلیون نفر با کمک این تکنولوژی تامین کرد. او از همان آغاز اصرار داشت که می توان با کمک تکنولوژی ™EM از پیشروی بیابان جلوگیری کرده و حتی سرسبزی را دوباره به بیابان ها برگرداند. و هم اکنون این ایده با موفقیت در کشورهای مصر و عربستان اجرا می شوند.
کشاورزان زیادی در سراسر جهان سخت کار میکنند، آنها اغلب باید برای داشتن محصول خوب سخت زحمت بکشند، آب و هوا همیشه غیر قابل پیش بینی است. مشکلات زیست محیطی و گرمایش زمین افزایش می یابند و از اینرو اغلب رسیدن به یک محصول خوب یک مبارزه و چالش است. کودها و سموم شیمیایی گران هستند و شاید نتایج خوبی را به همراه نیاورد و به عنوان کشاورز زندگی کردن زندگی سخت و سخت تر می شود. به همین دلیل پروفسور هیگا عرضه تکنولوژی ™EM را بسیار ارزان قیمت تدارک دید. ™EM این فرآورده استثنائی و ارزشمند تنها برای کشاورزان ثروتمند که بتوانند هزینه این مکمل خاک را تامین کنند تدارک دیده نشد بلکه هدف پروفسور هیگا این بود که همه و افراد دارای کشاورزی خرد نیز بتوانند آنرا در دسترس داشته باشند.
هیگا اصول ™EM را بر پایه هزینه کم، کیفیت بالا، سلامتی، راحتی کار، همزیستی، همکاری، تبادل اطلاعات و پایداری گذاشت. و از آن سبب هنوز افرادی بسیار زیادی در سراسر جهان داوطلبانه و به شکل افتخاری با دادن وقت، مسئولانه همکاری کرده تلاش می کنند تا این اندیشه خیرخواهانه وی را برای همکاری و خدمت به کشاورزی، کشاورز و زیست بوم پشتیبانی نمایند.
همکاران امکان پذیر پارس نیز این اندیشه ارزشمند پروفسور هیگا را سرمشق خود قرار داده و تاکنون کوششهای فراوانی نموده اند تا تکنولوژی ™EM را در ایران نیز معرفی نمایند تا برای همه زمینه های کاربرد آن، در دسترس قرار گیرد.
نتایج خوبی که مشاهده می شود نشان می دهد که بسیاری از زحمات و دشواریها به نتیجه رسیده اند و کوشش ها موفق آمیز بوده است.بدینسان آرزومندم که کاربرد و استفاده از ™EM و نتایج خوب آن برای شما نیز خشنود کننده باشد و باعث شادی شما نیز گردد. تلاش نمایید ™EM را در منطقه خویش مقیم سازید و من مطئنم که موفق خواهید شد.
سودمندی های ™EM در کمپوست
زدودن کامل بوهای ناشی از کمپوست
تسریع کمپوست
ضایعات کمتر
کاهش هزینه
تجزیه و کمپوست مواد خام (چربی، روغن و غیرو)
کمپوست روشی هوشمندانه برای بازیافت زباله های زیستی و برگردان آن به مواد با ارزش است.
آزمایشها و نتایج پژوهشها در سراسر جهان به گستردگی استفاده از این فرآورده زیستی انجامید. نتایج یکی از این پژوهشها که در شمال کالیفرنیا توسط گروهی پژوهشگر و درباره سودمندی های کاربرد ای ام در کمپوست هوازی زباله های زیستی است به شکل زیر است:
نسبت وجود کربن به نیتروژن در کمپوستی که از ™EM استفاده شده بود نسبت ۱۵ به ۱ بود درحالیکه های نسبت در کمپوستی که در آن از ای ام استفاده نشده بود نسبت ۱۸ به ۱ بود.
علاوه بر این، در کمپوستی که در آن از ™EM استفاده شده بود، کمپوست، دارای ۵ برابر بیشتر نیترات بود
نسبت NO2 به NH3 در کمپوستی که در آن از ™EM استفاده شده بود نسبت ۱۶ به ۱ بود درحالیکه در کمپوست بدون ای ام این نسبت ۳ به ۱ بود.
چرخه کربن به نیتروژن و تبدیل نیتروژن آلی به نیترات آن بیشتر است. آنالیز ریزاندامگان آن نیز نتایج زیر را ثابت می کند:
در کمپوستی که در آن از ™EM استفاده کرده بودند دارای برتری های زیر بود؛
· گروه هتروتروفی یا دگرپروردگی بیشتر (heterotrophic)
· pseudomonad بیشتر
· actinomycetes بیشتر
· تعداد و تنوع میکروارگانیسم بیشتر.
BBC Labs Microbial Analysis Report Summary
|
۱۲۰ میلیون ۳۶ میلیون |
کمپوست همراه با ™EM کمپوست معمولی |
Heterotrophic group |
|
۱۶ میلیون ۲ میلیون |
کمپوست همراه با ™EM کمپوست معمولی |
Actinomycetes group |
|
۶.۵ میلیون ۰.۴۵ میلیون |
کمپوست همراه با ™EM کمپوست معمولی |
Pseudomonad group |
|
۹. ۴ میلیون ۱۳ میلیون |
کمپوست همراه با ™EM کمپوست معمولی |
Anaerobic group |
روش کـار
™EM For Compost از آغاز فرآوری کمپوست بکار برده شود و ترجیحاً پیش از فرآیند گرما دوستی ارگانیسم در بالاتر از ۴۹ درجه سلسیوس.
توجه:
درجه رقیق سازی ™EM با آب، به حجم آب مورد نیاز برای رسیدن به رطوبت مطلوب کمپوست بستگی دارد و برای هر تن مواد 1 تا 8 لیتر ™EM پیشنهاد می شود.
کمپوست را یکبار در ماه تا رسیدن به بلوغ، هوا دهی گردد یا به هم زده شود.
در کمپوستی که به مرحله بلوغ رسیده است نیز میتوان از ™EM به نسبت ۱ لیتر در هر تن مواد آلی جهت افزایش تراکم ریزجانداران و افزایش کیفیت آن استفاده کرد حتی کاربرد کم ای ام به نسبت نیم لیتر در ۱ تن مواد آلی نیز بوهای ناخوشایند را کاهش می دهد ولی موضوعی که بسیار چشمگیر است اینست که ™EM به روشنی سرعت تجزیه را افزایش می دهد بطوریکه کمپوستِ زباله های زیستی با این روش کمپوست سازی تنها ۶ تا ۸ هفته طول می کشد.
کاهش مدت کمپوست
ساختن فضای مناسب برای رشد و تکثیر کرم ها
تنوع و افزایش جمعیت میکروارگانیسم ها
بالانس میکروارگانیسمی موجود در کمپوست
سرکوب پاتوژن ها
تسریع تبدیل مواد آلی به Humus.
ورمی کمپوست فرایندی است که توسط کرم ها و میکروارگانیسم ها انجام می پذیرد،
ماده فرآوری شده، مجموعه ای از فضولات کرم به همراه مواد آلی ترشح و تجزیه شده توسط میکروارگانیسم هاست که علاوه بر مدیریت زباله ها و حفظ محیط زیست، در بخش مدیریت خاک؛ افزایش حاصلخیزی و بهبود ساختار فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک را به همراه دارد.
میکروارگانیسم های سودمند درون ™EM با کمک فرآیند تخمیر، دارای توانایی منحصر بفردی در تسریع تجزیه مواد آلی و مهیا سازی خوراک سالم و آماده مورد نیاز کرم ها هستند.
مقدار مصرف
یک لیتر ™EM در هر متر مکعب مواد آلی (پشته های کود گاوی یا هر توده زیستی دیگر).
روش کـار
• ™EM را با آب بدون کلر (آب چاه) به نسبت 1 لیتر ™EM به 500 تا 1000 لیتر آب رقیق می کنیم
• محلول رقیق شده را با سم پاش یا آبپاش بر روی پشته می پاشیم.
توجه:
اندازه رقیق سازی ™EM با آب، به حجم آب مورد نیاز برای رسیدن به رطوبت مطلوب کمپوست بستگی دارد.
™EM از آغاز فرآوری کمپوست بکار برده شود.
پس از پایان فرآیند کمپوست و در مرحله ای که ورمی کمپوست به مرحله بلوغ رسیده است نیز می توان از ™EM به نسبت ۱ لیتر در هر تن جهت افزایش تراکم ریزجانداران و افزایش کیفیت آن استفاده کرد.