ورمی کمپوست از نگاهی دیگر

• کود ورمی کمپوست Vermicompost
  • تکنولوژی استفاده از انواع خاصی از کرم های خاکی است (Eisenia Foetida) که به دلیل توان رشد و تکثیر بسیار سریع پتانسیل قابل توجهی برای تبدیل مواد آلی به یک کود بیولوژیک باکیفیت ممتاز را دارند. عبور آرام ، مداوم و مکرر مواد اولیه از مسیر دستگاه گوارش کرم خاکی و آغشته کردن این مواد به انواع ترشحات سیستم گوارشی مانند ذرات کلسیم ، آنزیم ها ، مواد مخاطی و متابولیت های مختلف میکروارگانیسم های دستگاه گوارشی و بالاخره ایجاد شرایط مناسب برای سنتز اسیدهای هومیک در مجموع مخلوطی را تولید می کند که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن با ماده اولیه کاملاً متفاوت بوده واز لحاظ کیفی با اسدیته تنظیم شده و حاوی انواع ویتامین ها و هورمون های محرک رشد و سرشاراز مواد هومیک و عناصر غذایی قابل جذب برای گیاهان است.
• خواص فیزیکوشیمیایی ورمی‌ کمپوست Vermicompost
  • سبک و فاقد هرگونه بو ، عاری از علفهای هرز ، حاوی میکروارگانیسم‌های هوازی مفید مانند ازتوباکتری‌ها ، بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی ، دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن ، روی ، مس و منگنز ، دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها بویژه ویتامین ، B12 قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی ، فرآوری آسان و سریع‌تر از بیوکمپوست ، عاری از باکتری‌های غیرهوازی ، قارچ‌ها و میکروارگانیسم‌های پاتوژن ، اصلاح کنندة خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک میباشد در مجموع این عوامل باعث شده ورمی کمپوست به عنوان بی رقیب ترین و مطلوب ترین کود ارگانیکی برای مصارف کشاورزی ، فضای سبز ، گلکاری ، نشاء کاری ، سبزیکاری ها ، قارچ خوراکی ، خزانه ، نهالستان ها تولید محصولات گلخانه ای و گل های آپارتمانی مطرح شود.

  بقیه در ادامه مطلب

ورمی‌کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک یک نوع کرم خاکی است این جانور از مواد آلی موجود در طبیعت تغذیه کرده و آن ‌را به کود آلی مغذی تبدیل می‌کند. در حال حاضر ورمی‌کمپوست به‌عنوان تنها کود آلی بیولوژیک در دنیا شناخته شده و فرایند کمپوست را به‌صورت بیولوژیک انجام می‌دهد.

ورمی‌کمپوست در خواص فیزیکی،‌ شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر بسزایی دارد. این کود اصلاح‌کنندة خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هر گونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیر هوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز می‌باشد. ورمی‌کمپوست علاوه بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه‌بندی و قدرت نگه‌داری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌نماید. ورمی‌کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به‌ویژه ازت بوده که به‌تدریج آن‌ها را در اختیار گیاه قرار می‌دهد (این نکته از نظر حاصل‌خیزی خاک بسیار پراهمیت است.) این کود در مقایسه با سایر کودهای آلی دارای میزان عناصر اصلی غذایی بالاتری است. ورمی‌کمپوست علاوه بر عناصر ماکرو مانند ازت، فسفر و پتاسیم که در فعالیت‌های حیاتی گیاه نقش اساسی دارند حاوی عناصر میکرو مانند آهن، مس، روی و منگنز نیز می‌باشد. علاوه بر این با داشتن موادی مانند ویتامین B12 و اکسین عوامل محرک رشد گیاه را فراهم می‌آورند.
ورمی‌کمپوست نتیجة هضم طبیعی غذا در سامانه هاضمة کرم‌خاکی است و دورة رشد گیاه را بوسیلة داشتن میکروارگانیسم و همچنین مواد آلی فعال و تسریع می‌نماید.
ورمی‌کمپوست یک کود بیوارگانیک است که بسیار نرم، سبک وزن، ترد، تمیز و بی‌بو بوده و ظاهری کم و بیش شبیه به پودر گرانوله قهوه دارد.
نسبت کربن به ازت (C/N) ورمی کمپوست برابر 20 و پائین‌تر از آن می‌باشد. طول دانه‌های خشک ورمی‌کمپوست بین 1-5mm و وزن مخصوص آن نیز کمتر از خاک گلدان است. هوموس آن حدود %20 وزن خشک آن می‌باشد.
ورمی کمپوست قابل استفاده در کلیه محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای می باشد.
عناصر موجود در ورمی کمپوست عبارتند از : ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، روی، مس، منگنز و ... و این در حالی است که هر یک از انواع کودهای شیمیایی موجود تنها حاوی یک یا چند عنصر خاص می‌باشند.

فرصت های آیندهفرصت های پیش رو در استفاده از این کرم به حدی زیاد است که شمارش و اشاره به آنها در این مبحث نمی گنجد، لکن به فرصتها و نتایج کلی حاصل شده از آن در دو دسته مجزا، در زیر اشاره شده است.
با فرهنگ سازی استفاده از کود ورمی کمپوست، به عنوان اصلی ترین خروجی کرم های کمپوست ساز و غنی ترین کود آلی در دنیا، فرصت های بسیاری در کشور ایجاد میگردد که برخی از آنها عبارتند از:

    تولید محصولات کشاورزی بیشتر، با کیفیت بالاتر و سالمتر .
    حفظ آب و افزایش کشاورزی.
    شکر نعمت خدا و تکریم انسان.
    جلوگیری از به هدر رفتن ثروتی ملی به نام آشغال و تبدیل آن به کود.
    جایگزینی کود طبیعی به جای کود شیمیایی که دارای عوارض سلامتی می باشد.
    جلوگیری از خروج مبالغ بالای ارز جهت واردات بسیاری از کودهای شیمیایی به کشور.
    افزایش صادرات غیرنفتی.
    حفظ محیط زیست.
    توسعه فرهنگ نوآوری و ابتکار.
    مهرورزی و عدالت اجتماعی.
    تولید ثروت رایگان در کشور.
    ایجاد اشتغال در عرصه های وابسته.
    افزایش تولیدات ارگانیک و بسترسازی برای تولید محصولات ارگانیک.
    تبدیل ایران به قطب ارگانیک منطقه و یکی از قدرتهای ارگانیک دنیا.
    و ...

فرصتهای بسیاری نیز با استفاده از توسعه کاربردهای کرم و محصولات حاصل شده از کرم زباله خوار به عنوان منبع سرشار پروتئین و مواد آلی در کشور ایجاد خواهد شد که مهمترین آنها عبارتند از :

    تولید مواد آرایشی و بهداشتی از پروتئین موجود در بدن کرم با بالاترین کیفیت در دنیا.
    تولید انواع داروهای ضد سرطان با استفاده از این کرم.
    تولید مکمل غذای دام و طیور .
    افزایش صادرات غیرنفتی.
    ایجاد اشتغال تخصصی و غیر تخصصی در عرصه های وابسته.
    جلوگیری از خروج مبالغ بالای ارز جهت واردات بسیاری از مواد آرایشی بهداشتی و داروهای مختلف به کشور.
    و ...

فواید ورمی کمپوست
ورمی کمپوست یکی از غنی ترین کودهای شناخته شده در دنیا می باشد. مزایای استفاده از این کود بیشمار بوده و ذکر تمامی آنها در قالب یک صفحه اینترنتی نمی گنجد لکن به مزایای عمده و مشهود این کود در زیر اشاره می کنیم:

    سبک و فاقد هرگونه بو.
    عاری از هر گونه علفهای هرز و یا تخم های آنها.
    حاوی میکروارگانیسمهای هوازی مفید مانند ازتوباکتریها.
    بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی.
    دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن ، روی ، مس و منگنز.
    دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر هورمونها و ویتامینها به ویژه ویتامین ب 12.
    قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی.
    فرآوری آسان و سریع تر از بیوکمپوست.
    عاری از باکتریهای غیر هوازی ، قارچها و میکروارگانیسم های پاتوژن.
    اصلاح کننده خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک .
    وجود عناصر ماکرو نظیر ازت، فسفر ، پتاسیم ، کلسیم ، آهن ، روی ، مس و منگنر.
    امکان فرآوری به چای کمپوست.
    قابل مصرف در پرورش کلیه محصولات کشاورزی.
    هوادهی خاک بهتر با ایجاد خلل و فرج و ایجاد پوکی در خاکهای متراکم.
    و ...

کرم خاکی
از نظر پیشینه تاریخی، کرم‌های خاکی در حدود 600 میلیون سال پیش به وجود آمده و بیش از 3200 گونه دارند و از آن زمان تا حال شاهد تکامل گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بوده‌اند. شکل ظاهری این موجودات در طی این مدت تغییر چندانی پیدا نکرده و هم اکنون نیز بین گونه‌های مختلف آنها از این نظر تفاوت قابل توجهی به چشم نمی‌خورد.
این موجودات ارزشمند، به مدت چندین میلیون سال اراضی موجود در سطح کره زمین را در کمال آرامش و سکوت، زیر و رو کرده و بدین صورت نقش مهمی در جریان چرخه عناصر ایفا نموده‌اند کرم‌های‌خاکی دارای بدنی کشیده، بندبند، فاقد استخوان دارای کوتیکول حامل تارها و دستگاه گوارش لوله‌مانند که به مجرای دفعی ختم می‌شود، هستند. طول این جانور برحسب گونه از یک سانتی‌متر تا بیش از 2 متر بالغ می‌گردد.
این جانور اغلب دوجنسی یا هرمافرودیت هستند و هنگام بلوغ بر روی اپیدرم آنها یک منطقة متورم ظاهر می‌شود که آنرا کمربند تناسلی گویند. این قسمت پیله‌ای ترشح می‌کند که تخم‌ها را دربر‌ می‌گیرد.
کرم‌های‌خاکی فاقد مرحلة مشخص لاروی بوده و نوزادان آنها پس از خروج از تخم و پیله، رفته‌رفته بالغ می‌شوند.
امروزه با اطلاعاتی که از این جانور بدست آمده است کاربردهای فراوانی در رشته‌های مختلف علوم (مانند کشاورزی، شیلات، دامپروری، صنعت، محیط زیست ، آرایشی بهداشتی و انرژی) بـرای آن تعریف شده و یا به‌عبارت دیگر در بسیاری از علوم شناخته شده است.
پرورش کرم‌های خاکی در حال حاضر به‌صورت یک صنعت پررونق در آمده و لذا این حرفه امروزه در جهان طرفداران بسیاری دارد، به‌کارگیری این جانور ارزشمند در صنایع مختلف مشاغلی را ایجاد نموده‌است که متاسفانه هیچ‌کدام از آنها در کشور ما شناخته شده نیست.

ایزینیا فوتیدا (Eisenia foetida)خداوند بیش از 3200 نوع کرم خاکی آفریده است که دو نوع آن با مابقی تفاوت دارد، مابقی با تولید مثل سالی یک بار، مبادرت به شخم زدن و جابجایی خاک می‏کنند ولیکن دو نوع دیگر با ویژگی خاصی نجات دهنده محیط زیست انسان‏ها و تامین کننده غذای سالم آنها هستند، یکی از این دو نوع کرم، کرم خاکی آیزینیا فوتیدا (Eisenia foetida)است که در زبان فارسی به «کرم قرمز خاکی حلقوی بارانی» و در سطح بین‏المللی به «کرم قرمز کالیفرنیایی» California Red Worm معروف است.

این کرم با تولید مثل هر هفته، با ویژگی داشتن 70 درصد پروتئین در مقایسه با 22 درصد پروتئین گوشت قرمز یعنی بیش از سه برابر و همچنین دارای امگا 3 نیز می‏باشد. علاوه بر این فضولات این کرم کودی بنام کرمی کمپوست با خواص منحصر بفردی است که در بالا ارائه شد. این کرم در سال 1942 میلادی شناسایی شده است و از سال 1979 میلادی با آن کسب و کار می‏شود.
این کرم قادر است تمامی مواد زاید و زباله های شهری و روستایی را به غیر از

    فلزات
    پلاستیک ها
    گوشت قرمز
    سنگ
    شیشه

بخورد و به کود آلی ورمی کمپوست تبدیل نماید.
ایزینیا فوتیدا روزانه یک تا سه برابر وزن خود، زباله می خورد و 60 تا 70 آن را به کود ورمی کمپوست تبدیل می‏نماید.

در حال حاضر ، در دنیا علوم بسیاری در دانشگاه ها، مدارس و آزمایشگاه ها با استفاده از این کرم آموزش داده می شود . از این علوم می توان به زیست شناسی، کشاورزی، محیط زیست ، آمار، ریاضی، خداشناسی و ... اشاره کرد.

استفاده از این کرم و فرآورده های مستقیم و غیر مستقیم آن به حدی در دنیا رایج است که در بسیاری از کشورهای دنیا محصولات و فرآورده های این کرم در بازار بورس خرید و فروش می شود. صنایع پایین دستی مرتبط با این کرم دامنه بسیار زیادی داشته و از صنایع وابسته به کشاورزی و محیط زیست تا صنایع بهداشتی، دارویی و غذایی گسترده می شود .

به امید روزی که استفاده از این نعمت خدادادی و شکرگزاری از این لطف الهی در کشور ما، ایران ، نیز رواج یابد.